Inson va tuproq” kitobi “Jayron” ekologik markazi

Donador tosh-

Donli ekin-don uchun ekiladigan eng muhim qishloq xo`jaligi ekinlari. Donli ekinlar doni insonning asosiy oziq-ovqat mahsuloti, sanoatning ko`pgina tarmoqlari uchun xom ashyo, shuningdek, chorva mollari uchun yem hisoblanadi. Donining tarkibi va mahsuloti iste`mol qilinishi jihatdan g`alladoshlarga mansub g`alla ekinlari (bug`doy, javdar, arpa, suli, makkajo`xori, jo`xori va boshqalar), shu jumladan yormabop ekinlar (tariq, jo`xori va marjumak va boshqalar), dukkakdoshlarga mansub dukkakli don ekinlari (loviya, no`xat, soya, vika va boshqalar) bo`linadi. Don ekinlari dunyoning dehqonchilik qilinadigan jami mintaqalarida tarqalgan. Bug`doy barcha qit`alarda ekiladi, sholi Osiyoda, makkajo`xori Shimoliy Amerikada, javdar Yevropada, suli Shimoliy Amerikada va Yevropada, tariq Osiyo va Afrikada eng ko`p maydonlarni egallaydi. Sug`orish sharoitida donli ekinlardan yuqori hosil olishning asosiy shartlari: serhosil navlarni ekish, o`g`itni me`yorda solish, o`z vaqtida sug`orish, begona o`tlarni yo`qotish, o`simliklarni kasallik va zararkunandalardan himoya qilish, almashib ekish qoidalariga rioya qilish. O`zbekistonda don ekinlarini yetishtirish bo`yicha asosiy ishlar (tuproqqa ishlov berish, ekish, hosilni yig`ib olish va boshqalar) to`la mexanizatsiyalashgan.