Inson va tuproq” kitobi “Jayron” ekologik markazi

Tabiiy yo`ldosh- sayyoralar atrofida aylanadigan osmon jismi. Masalan, Oy Yerning tabiiy yo`ldoshi. Yo`ldosh harakatining yo`li orbita deb ataladi. Yer sayyorasi atrofida inson qo`li bilan yaratilgan yo`ldoshlar ham aylanadi. Bu kosmik apparatlar sun`iy yo`ldoshlardir.

Tajriba- o`quv, malaka va bilimning birligidan iborat bo`lib, biror harakatni bajarib ko`rish. Shuningdek, falsafada bilishning empirik usullaridan biri — eksperiment usuli ham tajriba deb ataladi. Tajribalar qilish orqali yangi bir xulosaga kelinadi. Kishilarning hayoti mobaynida orttirgan bilimlari, o`quv va malakalari majmuasi boʻlgan tajriba avloddan-avlodga oʻtib boradi. Tajriba fanni boyitishning , nazariya va amaliyotni rivojlantirishning muhim vositasi boʻlib xizmat qiladi.

Talas olatog`i- G`arbiy Tyanshandagi tog` tizmasi. Qirg`iziston va Qozog`iston Respublikalari hududida joylashgan. Tog` kenglik bo`ylab sharqdan g`arbga 270 km ga cho`zilgan. G`arbda Oqsuv daryosining yuqori oqimida tugaydi. Talas olatog`ining balandligi 400 m ga yaqin. Eng baland joyi - Manas cho`qqisi (4484 m). Janubiy qismidan janubi-g`arbga Chatqol, Piskom, Ugom, Qorjontov kabi tizmalar ajralib chiqqan. Talas olatog`i Talas, Sirdaryo, Chirchiq daryo vodiylarini bir-biridan ajratib turadi. Tizmada Kolba, Maydontol kabi dovonlar bor. Tog`ning etaklarida dasht o`simliklari va butalar, yon bag`irlari, suvayirg`ich va unga yaqin qismlarida subalp va alp o`tloqlari tarqalgan. Uning yon bag`irlarini kesib oquvchi daryo bo`ylari va yon bag`irlarida qoraqarag`ay, oqqarag`ay, archa daraxtlari uchraydi.

Tamaki- bir yillik qimmatbaho o`simlik. Tamaki chekiladigan narsalar ishlab chiqarish uchun xom ashyo olish uchun ekiadi. Tamaki tarkibida nikotin moddasi bor. Tamakining o`sish davri 110 – 125 kun. Uninng urig`ida texnikada ishatish mumkin bo`lgan moy bor. Tamakidan trubkaga solib chekiladigan tamakiar, har xil papiroslar, sigaretalar, sigarlar tayyorlanadi. Tamaki navlari sigar qilinadigan va papiros qilinadigan guruhlarga bo`linadi. Tamaki almashlab ekish maqsadida yengil tuproqqa ko`chat qilib ekiladigan yerga undan oldin don ekinlari, ko`p yillik va bir yillik o`tlar, xususan sudan o`ti ekilsa yaxshi hosil beradi. Tamaki hosili yiliga 5 – 7 marta yig`inb olinadi.