Inson va tuproq” kitobi “Jayron” ekologik markazi

Aprel-(lotincha Aprilis so`zidan olingan) – Grigoriy taqvimida yilning toʻrtinchi oyi. Aprel oyi 30 kundan iborat.

Arabi ot-salt miniladigan qadimiy ot zoti. Seleksiya yo`li billan Arabiston yarim orolida milodiy 1-min yillikda chiqarilgan. Bu ot zoti cho`l sharoitiga yaxshi mosashgan, ochlik va suvsizlikka chidamli, uzoq masofaga yaxshi yuradi. Arabi ot juda chiroyli, tusi to`riq, kulrang yoki jigarrang bo`ladi. Bo`yining balandligi 150 sm, ko`krak qafasining aylanasi 175 sm, to`pig`i aylansi 18-19 sm bo`ladi. Arabi ot Hindiston, Misr, Turkiya, Fransiya, Ispaniya, Germaniya, AQSH kabi mamalakatlarda ham boqiladi.

Archa-(Juniperus) – sarvdoshlar oilasiga mansub doim yashil daraxt. Uning 70 ga yaqin turi bor. Archga shamol yordamida changlanuvchi, ignabargli o‘simlik. Archaning erkaklik qubbasi sarg‘ish, 3 – 6 changdonli qipiqsimon changchilardan tashkil topgan. Urg‘ochi qubbalari yashil bo‘lib, qarama-qarshi yoki oldinma-keyin o‘rnashgan urug‘chibarg va urug‘kurtaklardan iborat. Qubbalari yumaloq (diametri 5 – 20 mm), ichida 1 – 10 dona urug‘ bor. Archa mart–may oylarida gullaydi. Mevasi qo‘ng‘ir, ikkinchi yili (sentabr – noyabrda) pishib, qish yoki bahorda to‘kiladi. Archa urug‘ini yaxshi undirish uchun uni yozda stratifikatsiya qilib, kuzda sepiladi. 2 – 3 yoshli ko‘chati ekiladi. Archaning ko‘pchiligi o‘rta mintaqalarda o‘sadi. Baʼzi turlari tropik hududlardagi tog‘larda ham uchraydi. Archaning xo‘jalikdagi ahamiyati katta. Yog‘ochi meʼmorlikda, o‘ymakorlikda va qalam yasashda ishlatiladi. Baʼzi turlaridan xushmanzara o‘simlik sifatida foydalaniladi. Qubbalaridan turli moddalar (efir moyi, qatron, qand, mum va organik kislotalar) olinadi. Qubbasining damlamasi tabobatda balg‘am ko‘chiruvchi va ovqat hazm qilishni yaxshilovchi dori sifatida ishlatiladi.