Inson va atrof muhit

INSON VA ATROF MUHIT

REJA:

• Inson, jamiyat, tabiat
• Jamiyat va tabiat o’zaro munasabatlarining evolyutsiyasi
• Atirof muhit va tabiatdan foydalanish

Tabiat - bizni o‘rab turgan butun borliq (olam), kishilarning moddiy va ma'naviy ehtiyojlarini qondirish manbaidir. Inson - murakkab ijtimoiy va mehnat faoliyatini yurgazuvchi tirik organizm - individdir. U jamiyatning moddiy va ma'naviy-madaniy rivojlanishining asosi hisoblanadi.
Biz tabiat qo’ynida yashar ekanmiz, u bilan uzuliksiz munosabatda bo’lamiz. Tabiat bizgA bitmas tuganmas tabiiy boyliklarini in’om qilib kelyapti. Biz sanoati eng rivojlangan viloayatda yashaymiz. Hozirgi vaqtda atrof muhitni iflostantiruvchi sanoat chiqindilari jiddiy ekologik muammoga aylandi. Mutaxasislarning ma’lumotlariga qaraganda har yili respublikamiz atmosferasiga 4 million tonnage yaqin zararli moddalar tarqatilmoqda.

Ijtimoiy ekologiyaga doir adabiyotlarda jamiyat va tabiatning o’zaro ta’sirini davrlarga bo’lish xususida turli fikrlar mavjud. Mualliflarning bir toifasi beshta davrni tilga oladilar. Ko’pgina mualliflar davrlarga bo’lishda jamiyat tarixi beshta ijtimoiy-iqtisodiy formatsiyalarda bo’lishini asos qilib oladilar.

Ijtimoiy ekologiyaga doir adabiyotlarda jamiyat va tabiatning o’zaro ta’sirini davrlarga bo’lish xususida turli fikrlar mavjud. Mualliflarning bir toifasi beshta davrni tilga oladilar. Ko’pgina mualliflar davrlarga bo’lishda jamiyat tarixi beshta ijtimoiy-iqtisodiy formatsiyalarda bo’lishini asos qilib oladilar.

Birinchi davr ibtidoiy-jamoa tuzumini o’zichiga oladi. Bu davr ibtidoiy odamlari oddiy mehnat qurollariga ega edi. U qurollar asosan ovchilik va tirikchilik uchun narsalar to’plashda qo’llanilgan. Jamiyat qaror topishining ilk bosqichlarida tabiat hayot kechirish vositalarini bevosita beravergan va shu bois oldiniga ishlab chiqarishga ehtiyoj bo’lmagan.

Jamiyat bilan tabiatning o’zaro ta’siri evolyutsiyasi ikkinchi quldorlik ijtimoiy-iqtisodiy formatsiya bilan bog’liqdir. Bu davr odamga ishlab chiqarish vositalari va umuman tabiat boyliklariga nisbatan xususiy mulkchilik paydo bo’lishini shuningdek, materiallardan yasalgan mehnat qurollari yanada rivoj topishi hamda ularni qo’llash doirasi kengayishini o’z ichiga oladi. Mazkur qurollar yordamida inson tabiat bosqichlarini o’z ehtiyojlariga ijodiy ravishda moslashtirishga tobora faolroq kirishadi.