Инсон ҳуқуқлари умумий назарияси

мақсадлар, яъни замонавий ривожланган демократик давлатлар қаторига 
1 Кўрсатилган манба, ўша жой.
2 Биринчи авлод инсон ҳуқуқларига шахсий (фуқаролик) ва сиёсий ҳуқуқлар киради. 20­чизма.

---

23
кириш, иқтисодиётимизнинг барқарор ўсишини таъминлаш, ҳаёт сифа-
тини яхшилаш ва жаҳон ҳамжамиятида муносиб ўрин эгаллаш борасида-
ги саъй-ҳаракатларимизга бугунги кун нуқтаи назаридан холисона баҳо 
беришимиз табиийдир»
3
.
Бошқа давлатлар тажрибасидан келиб чиқиб, инсон ҳуқуқларининг ҳозирги 
замон концепциясини, муаммонинг тарихи ва назарияси билан боғлиқ маса-
лаларни тадқиқ этиш, Ўзбекистон юридик фани олдида турган ниҳоятда дол-
зарб вазифа ҳисобланади.
2.2. Инсон ҳуқуқлари концепциясининг ривожланиш босқичлари
Ҳуқуқ ва эркинликларнинг тарихий ривожланиш босқичларининг хар 
бирига ҳуқуқ субъекти бўлиши инсоннинг ва унинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари, 
эркинлиги ва эрксизлигига оид тасаввурлари мувофик ўз юридик концепция-
си мос ва хосдир. Бу маънода ҳуқуқ тарихи — инсон ҳуқуқларига оид оддий, 
чекланган ва ҳозирга қадар ривожланмаган тасаввурларнинг шакллани-
ши ва эволюцияси тарихидир. Энг умумий шаклда айтиш жоизки, у ёки бу 
жамиятда инсон ҳуқуқларининг тан олинганлиги ва ҳимояланганлиги чорала-
ри унинг ижтимоий­иқтисодий тузилиши, умумтараққий ривожланиш дара-
жаси, инсонпарварлиги ва либераллашганлиги билан белгиланади.
Инсон ҳуқуқлари — инсоннинг ҳуқуқий лаёқатлилиги ва ҳуқуқ субъекти 
эканининг эътироф этилишидир. Ҳуқуқий лаёқатлигининг ҳажми ва ҳуқуқ 
субъектларининг доирасига кўра турли даврларда ушбу хусусида ҳуқуқ тизи-
ми одамлардан кимни қай даражада ҳуқуққа эга бўлганлигини эъироф олиши 
масаласида турлича фикр юритиш мумкин.
Инсон ҳуқуқлари тарихи — бу одамларни инсонийлаштириш тарихи,