Innovatsiya va intergatsiya


T A R B IY A T IZ IM IN I IJT IM O IY L A S H T IR IS H


bet55/106
Sana08.06.2023
Hajmi
#949712
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   106
Bog'liq
Р. Мавлонова

T A R B IY A T IZ IM IN I IJT IM O IY L A S H T IR IS H
Pedagogik ja m o a har bir bolaga ta'sir ko'rsatish im koniga ega. Ular 
bolalarda boshqalarni tushunish, ja m o a d a bir-biriga t a ’sir ko'rsatish. 
tengdoshlari va kattalar bilan ham korlik qilish m alakalarining rivoj­
lanishiga yordam beradi. Sinfdan tashqari ishning ana shu om m aviy 
shakllarini ikkita katta g u ru h g a ajratish m um kin. Bu gu ru h lar bolalar 
faolivatining xarakteri bilan farq qiladi. Birinchi g u ru h - frontal 
shakllar. Bolalarning faoliyati «yonimda», «yon id a» prinsipi bo'yicha 
tashkil etiladi, y a ‘ni ular bir-birlari bilan o'zaro ta ’sirda b oim aydilar, 
har bir bola ay nan bir xil ishni mustaqil ravishda bajaradilar. Pedagog 
har bir bolaga biryo'la t a ’sir ko'rsatadi. C heklangan bolalar bilangina 
teskari aloqa o'rnatilaai. O 'q o'chilarning ham m asi bilan o'tkaziladigan
102


tarbiyaviy m ashg'ulotlarning ko'pchiligi «vonida» prinsipi bo'yicha 
tashkil etilgan. B olalarning sinfdan tashqari faoliyatini tashkil etish 
shakllarining ikkinchi g u ru h i «birga», «birgalikda» prinsipi bilan 
xarakterlanadi. U m um iy m aqsadga erishish uchun har bir ishtirokchi o'z 
rolini bajaradi va um um iy natijaga o'z hissasini qo'shadi. H a m m an in g
xatti-harakati muvaffaqiyati har bir ishtirokchining harakatiga b o g iiq . 
Ishning bunday tashkil etilishi jarayonida bolalar bir-birlari bilan yaqin 
ham korlikda ish ko'rishga m ajbur boiadilar. B unday faoliyat jam o a 
faoliyat nomini olgan, tarbiyaviy ish esa ja m o a tarbiyaviy ishlar deb 
nomlanadi. Pedagog har bir bolaga alohida ta ’sir ko'rsatmaydi, balki 
bolalar o'rtasidagi o'zaro aloqaga ta'sir e t a d i bu esa pedagog bilan 
o'quvchilar o'rtasidagi teskari aloqaning yaxshilanishiga yordam 
beradi. Bolalarning sinfdagi juft-juft, bo'lib kichik gu ru h lard a faoliyat 
«birgalikda» prinsipi bo'yicha tashkil etiladi. H ar bir vo'n alishning o'z 
afzalliklari va kamchiliklari bor.
Birinchi g u ruh pedagog uchun m ashg'ulotni tashkil etishda 
oddiyligi bilan ikkinchi gu ru h d a n farq qiladi, lekin bunda ja m o a o'zaro 
ta’sir m alakalarini k am roq shakllantiradi. Ikkinchi g u ru h bolalarda 
hamkorlik, bir-biriga yordam berish, m a s ’uliyatni o'z zim m asiga olish 
m alakalarini rivojlantiradi. Biroq kichik yoshdagi o‘quvchilarning 
yosh xususiyatlariga ko'ra (ular boshqa kishida teng huquqli insonni 
ko'rolmaydilai; kelishib olishni, birga bo'lishni bilmaydilar) ja m o a
shakllarni tashkil etish pedagogdan ko'p vaqt va m uayyan tashkilotchilik 
m alakalarini talab etadi. Uning pedagog uchun murakkabligi ham 
m ana shunda. Ikkala yo'nalish o'zaro bog'langan va bir-birini toMdiradi, 
shu sababli quyida biz har bir yondashuv imkoniyatlarini aniq bir forma 
(shakl) misolida qarab chiqamiz.
Jam oa ijodiy ish texnologiyasi dem okratik m aktab sharoitida 
ayniqsa aktualdir, chunk! u g u m anistik negizga - o'quvchi lam ing 
kichik guruhlardagi o'zaro hamkorligi asosiga qurilgan. U to*rtta asosiy 
bosqichni o'z ichiga oladi.
-
Birinchi bosqichda bolalar oldiga um um iy m aqsad qo'yiladi. 
Bu m aqsadga erishish uchun ular guruhlarga (3 dan 7 - 9 kishigacha) 
bo iin ad i. Har bir g u ru h o'z variantini, bu m aqsadga erishish loyihasini 
t a k lif etadi. Bu bosqichda faoliyatning u m um iy maqsadi asosida
103


bolalarning birlashuvi ro'y beradi va har bir bolada bu faoliyatni 
asoslash uchun sharoitlar varatiladi.
- Ikkinchi bosqichda t a k lif qilingan barcha variantlarni m u h o k am a 
qilish davom ida bittasi tanlanadi yoki y ig 'm a variant varatiladi. 
Shundan so'ng har bir g u ru h vakillaridan ish kengashi saylanadi. Bu 
kollektiv boshqaruv organi bo'lib, ishning barcha ishtirokchilari o i t a -
sida vazifalarni. bajaradigan ishlarni taqsimlavdi. Bolalar boshqalar- 
ning nuqtayi nazarini tushunish. kelishib olishga o'rganadilar.
- Uchinchi bosqichda ish kengashi tayyorgarlik ishlarini amalga 
oshiradi. guru h lar o'rtasida topshiriqlarni taqsimlavdi, z a ru r yordam
ko'rsatish m aqsadida ularnnig ishini tekshirib boradi. Har bir g u ruh 
um um iy loyihani amalga oshirishga o'z hissasini qo'shadi. B u n d a 
boshqalarning muvaffaqiyati bir g u ru h n in g ishiga b o g i i q bo'ladi. 
Shuning uchun g u ru h la rn in g ishi ular o'rtasidagi raqobatga emas. 
balki ham korlik asosiga quriladi. Bu bosqichda bolalar ja m o a bo'lib 
faoliyat vuritish tajribasini egallaydilar, bir-birini tushunish, bir-biriga 
g 'a m x o ’rlik qilish, yordam ko'rsatishga o'rganadilar, turli xil amaliy 
k o 'n ik m a va malakalar hosil qiladilar, o'z qobiliyatlarini rivojlantiradi lar 
voki k a s h f etadilar.
- ToTtinchi bosqichda o'tkazilgan ish muvaffaqiyat va kam chiliklar 
nuqtayi n azaridan m uhokam a qilinadi. Har bir g u ru h o ’zining xatti- 
h arakatini tahlil qiladi, kelgusi ishga doir takliflar avtadi. M a z k u r 
bosqich bolalarda o'z ining va boshqalarning ishlarini tahlil qilish. 
ularga o'z garishlar kiritish, m alakalari shakllanishiga yordam beradi. 
Bolalarda, shuningdek, obvektiv ravishda o’ziga-o'zi baho berish hissi 
rivojlanadi. chunki bunday m uhokam alarda hech qachon bolalarning 
shaxsiy fazilatlariga daxldor gaplar aytilmavdi. Jamoa ijodiy ishlar 
bolalarga har tom onlam a ijobiy ta'sir ko'rsatadi, ularning shaxsiy tajri­
basini boyitadi. m uom ala doirasini kengaytiradi. Jam oa ijodiy ishlar 
texnologiyasini m un taza m ravishda qo’llashda har bir bola turli g uruh- 
larda ishtirok etish va turli rollarni (tashkilotchi va ijrochi rolini) bajarish 
imkoniyatiga ega b o ia d i. Jamoa ijodiy ishlar texnologiyasi bilan sinf- 
dan tashqari tarbiyaviy ishlarni tashkil etish texnologiyasi oTtasida 
ba'zi bir o'xshashliklar bor: unda ham, bunda ham modellashtirish. 
ishlarni amaliy ravishda bajarish va tahlil qilish mavjud. Shu sababli, 
agar pedagog o'zini tarbiyaviy ishlarni m a z k u r algoritm asosida tashkil
104


etishga o'rgatsa, bolalarni h am Jamoa ijodiy ishlarga jalb etishi oson 
b o lad i.

Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   106




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish