Innovatsion ilmiy

 
 
 
 
 
 
 
 
 
Vebsayt: 
https://involta.uz
/
 
 
“Involta” Ilmiy Jurnali

---

 
Involta Ilmiy Jurnali
Vol. 1 No.5 (2022)
179 
Kalit so’zlar: 
metodika, nutq, muloqot, lingvistik, ekstralingvistik, 
paralingvistik vositalar, RD predmeti, malaka, qobiliyat, mahorat. 
“Til bilganni – el biladi”. 
Chet tillarni o'qitish metodikasi uchun fan, til va nutqni farqlash muhimdir. 
Zamonaviy tilshunoslik tilni bir guruh odamlar ongida mustahkamlangan ijtimoiy 
ahamiyatga ega kod va uning ishlash qoidalari sifatida tushunadi. Boshqacha qilib 
aytganda, til - muloqot uchun zarur bo'lgan til vositalari va ulardan foydalanish 
qoidalari tizimi. Nutq deganda til tizimining muayyan aloqa aktlarida amalga 
oshirilishi tushuniladi. “Nutq” tushunchasi jarayonning o‘zini ham, shu jarayon 
mahsullarini ham – nutqiy asarlarni o‘z ichiga oladi. Til va nutq bir hodisaning ikki 
tomonini, bir butunlikni tashkil etsa-da, har bir tomon uchun xos birliklar bilan 
harakat qiladi. 
Ma’lumki, chet tillarini o’rganishda va o’rgatishda barcha rvojlangan va 
rivojlanayotgan mamlakatlar qatori Vatanimiz – O’zbekistonda ham zamon talabiga 
aylandi. 
Chet 
tillarini 
o’rganish uchun yoshlarga, qolaversa barcha 
yurtdoshlarimizga yaratib berilayotgan shart-sharoitlar o’zining ijobiy natijasini 
isbotlab bermoqda desak mubolag’a bo’lmaydi. Nafaqat chet tillari misolida, balki 
ilm dunyosining barcha jabhalarida jiddiy o’zgarishlar, yangilanishlar amalga 
oshirilmoqda. 
Albatta, 
bunday 
ulkan 
bunyodkorlik 
ishlarini 
boshida 
yurtboshimizning ko’rsatgan jonbozliklari, yoshlarga bo’lgan e’tibor, kelajakka 
ishonch tuyg’usi yotadi. 
Til o’rganish kishilik jamiyatida bag’oyat muhim sohalardan biri hisoblanadi. 
Muloqot vositasi bo’lmish tilni tabiiy muhitda ya’ni oilda, jamoatchilik orasida yoki 
uyushgan holda amaliy egallash mumkin. Til hodisalarga oid bilimlar esa nazariy 
jihatdan o’rgatiladi. Xalqaro munosabatlar avj olgan zamonamizda tillarni bilish, 
ayniqsa ko’p tillilik ulkan ahamiyat kasb etadi. Mamlakatimizda tahsil oladigan 
o’quvchi va talabalar odatda uch tilni o’rganadilar. Ushbu tillar maxsus nomlar bilan 
yuritiladi. Bular quydagilar: ona tili, ikkinchi til, va chet tili. Ona tili tafakkur 
shakllanishida alohida xizmat o’tayotgan birinchi til hisoblanadi. Ikkinchi til haqida 
so’z yuritilganda, unga boshqa millat vakillaridan iborat qardoshlar, qo’shnilar tili 
sifatida qaraladi. (Jalolov,2012). 
Chet tili – bu xorijiy mamlakat tilidir. Respublikamizda G’arb, Yevropa (ingliz, 
ispan, nemis, fransuz) tillari va Sharq (arab, fors, turk, xitoy, hind) tillari o’qitilib 
kelinmoqda. Bu tillar ta’lim muassasalarining o’quv rejalaridan o’rin olgan. Uchala 

---