Innovat sion

Ishbilarmonlik yozishmalari
s h a x s iy m u lo q o tla r d a n sh a k li b o ‘- 
y ic h a fa rq q ila d i: x a b a r la r a x b o r o t a s h u v c h i v o s ita g a y o z ila d i, 
ja v o b ta riq a s id a g i re a k s iy a d a r r o v e m a s , b a lk i m a ’lu m v a q t o ‘tg a c h
b ild irila d i. B u , b ir to m o n d a n , y a x s h ir o q d a lilla r iz la b to p is h u c h u n
153

---

o ‘y la n is h g a v a q t b e ra d i, b iro q , b o s h q a to m o n d a n , sh a k lg a n is b a ta n
q a ttiq ro q ta la b la r q o ‘y a d i. B u n d a n ta sh q a ri, a y rim k is h ila r o 'z in d i­
v id u a l x u s u s iy a tla rid a n k e lib ch iq ib , im k o n q a d a r y o z is h m a la r d a n
u z o q la s h is h g a h a ra k a t q ilad i.
T e x n ik a ta ra q q iy o ti d o im iy ra v is h d a m u lo q o t v a y o z is h m a la r 
v o s ita la rin i ta k o m illa s h tirib b o ra d i (v a b u y u tu q la r tu fa y li d o im iy
ra v is h d a te z la s h ib b o ra d i). Ix tis o s la s h g a n k o ‘rg a z m a la rd a k o ‘ris h
m u m k in b o 'lg a n , h o z irc h a e k z o tik sa n a lg a n k o m m u n ik a ts iy a la r te x - 
n ik im k o n iy a tla rin i c h e td a q o ld irib tu ra d ig a n b o ‘lsa k , z a m o n a v iy
a x b o ro t v a te le k o m m u n ik a ts iy a te x n o lo g iy a la rid a n fo y d a la n is h
y u q o ri s ifa tli ich k i v a g lo b a l te le fo n a lo q a s id a n , ta rm o q te x n ik a s i- 
d an , in te rn e t v a e le k tro n p o c h ta d a n , y u q o ri sifa tli b o s m a q u rilm a - 
la rd a n , a u d io - v a v id e o te x n ik a d a n , s h u n in g d e k , p o c h ta v a k u ry e rlik
x iz m a tla rid a n fo y d a la n is h g a b o rib ta q a la d i. B u in n o v a ts io n m a h s u - 
lo tla m i s iljitis h v a k o m m u n ik a ts iy a m u a m m o la rin in g k a tta q is m in i 
b a r ta r a f q ilis h , s h u n in g d e k , d o im iy ra v is h d a o c h ilib k e la y o tg a n y a n - 
gi k o m m u n ik a ts io n im k o n iy a tla rn i o ‘z la s h tirish b ila n b o g ‘liq y a n g i, 
a so sa n , p s ix o lo g ik in n o v a ts iy a la r y a ra tish u c h u n y e ta rlid ir.
9.4. R e k la m a v a u n in g s a m a r a d o r lig i ta h lili
In n o v a ts iy a la rn i b o z o rg a s iljitish u su lla ri o ‘z ig a x o s lik la rg a e g a - 
dir. R e k la m a ta d b irla ri m a k s im a l a x b o ro t b e ris h x a r a k te rig a e g a
b o 'lis h i lo z im . R e k la m a n in g en g m u h im s h a k lla ri - b u re k la m a
p ro s p e k tla ri v a k a ta lo g la ri, ix tis o s la s h g a n ju rn a lla r d a g i n a s h rla rd ir. 
T o v a rn i s iljitis h n in g sa m a ra li u s u lla ri sifa tid a o 'q u v s e m in a r ia n v a
k o ‘r g a z m a la m i h a m k o ‘rs a tis h m u m k in .
I s t e ’m o lc h i to v a rn i x a rid q ilis h n i ista s h i u c h u n u n in g m a v ju d lig i 
v a s ifa tla ri h a q id a b ilish i lo zim . « Ish la b c h iq a r u v c h i- is te ’m o lc h i»
a lo q a k a n a lin i e sa re k la m a ta 'm in la y d i.
R e k la m a u n i y a r a tis h d a in so n p s ix ik a s in in g x u s u s iy a tla ri h is o b g a
o lin g a n h o ld a g in a m a q s a d g a e rish a d i. R e k la m a n i q a b u l q ilis h n in g
154

---

u m u m e ’t i r o f e tilg a n m o d e li s a n a lg a n A ID M A m o d e li « e ’tib o r— 
q iz iq is h - i s ta k - m o tiv - h a r a k a t» z a n jir in i n a z a rd a tu tad i.
R e k la m a n in g t a ’siri u n d a g i re k la m a q ilin a y o tg a n m a h s u lo t b a h o -
sig a h am . u n in g f o y d a s ig a x iz m a t q ila d ig a n d a lilla rg a h a m b o g ‘liq
b o ‘la d i. A g a r i s t e ’m o lc h i b u n d a y b a h o la r v a d a lilla rn i to p m a s a , 
re k la m a t a ’s iri h a m s u sa y a d i. D a lilla rn i re k la m a q ilin a y o tg a n m a h - 
su lo tn in g m a h s u lo tin i v a a jra lib tu r a d ig a n x is la tla rin i m a n tiq iy
o c h ib b e r a d ig a n o b y e k tiv d a lilla rg a h a m d a m a ’lu m b ir h is s iy o tla r v a
ta s v v u rla r u y g ‘o ta d ig a n d a lilla rg a a jr a tis h m u m k in . T a d q iq o tla r n in g
k o ‘rs a tis h ic h a , r e k la m a q u y id a g i h o lla r d a s a m a ra li b o T a d i:
- m a h s u lo t s ta n d a rtla s h tirilg a n ;
- k o ‘p la b y a k u n iy i s te ’m o lc h ila r m a v ju d ;
- q o ‘s h im c h a x iz m a t k o ‘rs a tilis h i m u h im ;
- is h la b c h iq a r u v c h i s o tu v in in g k a tta q is m in i y a n g i m a h s u lo tla r
ta s h k il q ila d i.
U m u m a n o lg a n d a , re k la m a fa o liy a tid a h a r a k a tla m in g u c h ta a s o - 
siy g u ru h i m a v ju d :
- a x b o r o t b e r is h (m a h s u lo t m a v ju d lig i v a s ifa tla ri q a n a d y e k a n li- 
gi h a q id a x a b a r d o r q ilis h );
- is h o n tir is h ( ijo b iy h is s iy o tla r u y g ‘o tish , to v a m i ta n o lis h p o z it- 
siy a s in i s h a k lla n tiris h );
- m o y illik n i q o ‘l l a b - q u w a t la s h ( m a v ju d i s t e ’m o lc h ila rn i k e lu s i- 
d a g i s o tu v la m in g a s o s iy m a n b a si s if a tid a m u s ta h k a m la s h ).
S a n o a t i s te ’m o li y o ‘n a lis h id a g i in n o v a ts io n m a h s u lo tla rn i re k la ­
m a q ilis h o ‘z x u s u s iy a tla r ig a eg a. U k o 'p jih a td a n s h a x s iy m u lo q o t- 
la rd a a m a lg a o s h irilib , k o ‘p a x b o ro t ta la b e ta d i. B u k a m p a n iy a la r
u z o q v a q t d a v o m e ta d i, re k la m a k a m p a n iy a la ri b u d je ti n is b a ta n
k a m ro q (s o tu v b ir lig ig a h is o b -k ito b q ilg a n d a ). K a m p a n iy a , q o id a g a
k o ‘ra, h a r b ir x a r id o r ta s h k ilo td a x a r id u c h u n j a v o b b e r a d ig a n to r 
d o ira d a g i s h a x s la r g a y o ‘n a ltirilg a n b o ‘la d i.
T a ’k id la s h j o i z k i , re k la m a k o ‘p in c h a y a n g i m a h s u lo tn i s o tu v g a
k e n g t a k l i f e tis h d a n o ld in k e la d i. S h u n in g d e k , y a n g i m a h s u lo t re k la - 
m a s i is te ’m o lc h ila m i u b ila n d a s tla b k i ta n is h tir is h n in g o 'm i n i ol-
155

---

m a slig i lo z im . A k s h o ld a , re k la m a a x b o ro tg a k e r a g id a n o rtiq t o ‘y in - 
g an v a s h u s a b a b li s a m a ra s iz b o ‘ladi.
H o z irg i p a y td a k o 'r g a z m a o 4 k a z is h n in g y a n g i sh a k li - k o ‘rg a z - 
m a -s a v d o la rd a n fo y d a la n ilm o q d a . B u y e r d a to v a rn i d o ‘k o n d a , sa v - 
do m a rk a z id a , k o ‘c h a d a y a n g i to v a rn i s in a b k o ‘ris h u c h u n ta q d im
e tg a n h o ld a n a m o y is h q ilis h a m a lg a o s h irilm o q a . T o v a r u n i ta b iiy
q o ‘lla sh s h a k lid a n a m o y is h etilad i.
In te rn e t ta r m o g 'id a n fo y d a la n ish n in g k e n g ta rq a lis h i k o 'r g a z -
m a la rn in g b o s h q a b ir n o a n ’a n a v iy sh a k li - in te rn e t o rq a li k o ‘rg a z - 
m a la rn in g p a y d o b o ‘lis h ig a o lib k e ld i. B u k o ‘rg a z m a la r v irtu a l re a l- 
lik v a m u ltim e d ia v o s ita la rin i q o ‘lla g a n h o ld a ish la b c h iq ila d i.