Innovaciyalıq tálim texnologiyaları tiykarında kompetentlikti rawajlandırıw bơyinsha islenbeler

PEDAGOGIKALIQ TEXNOLOGIYANIŃ SHAKLLANISHI HÁM ONIŃ ZAMANAGÓY DÚZILISI
§.2.1	Qánigelik pánlerdi oqıtıwda bilim kónlikpe hám tájiriybelerdi tekseriw metodı ................................................................................	13
§.2.2	Zamanagóy tálimdi baqlaw túrleri hám bahalaw metodıkası ............	17
	JUWMAQLAW …………………………………………………..	22
	PAYDALANÍLǴAN ÁDEBIYATLAR ………………………….	23

Кirisiw
Ózbekstan Respublikasında tálim hám kadrlar tayarlaw sistemasın reformalaw hám de onı rawajlanǵan mámleketlikler dárejesine kóteriwge mámleket siyasatınıń ústin turatuǵın baǵdarı retinde úlken itibar berip kelinip atır. Úzliksiz tálim hám kadrlar tayarlaw sisteması sapası hár qanday mámlekettiń zaman talaplarına sáykes túrde innovciyalıq rawajlanıwda sheshiwshi hám zárúrli factor esaplanadi. Pán, texnika hám texnologiyanıń barǵan sayın taraqqiy etip baratırǵanı bilimlendiriw tarawı daǵı tiyisli ózgerislerdi talap etedi.

Ózbekstan Respublikasında joqarı tálimdi sistemalı reformalawdıń ústin turatuǵın baǵdarların belgilew, zamanagóy bilim hám joqarı ruwxıy-etikalıq pazıyletlerge iye, ǵárezsiz pikir júritetuǵın joqarı maman kadrlar tayarlaw procesin sapa tárepinen jańa basqıshqa kóteriw, joqarı tálimdi modernizaciyalaw, aldıńǵı tálim
texnologiyalarına tiykarlanǵan halda social tarawdıń hám ekonomika tarmaqların rawajlandırıw maqsetinde Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2019 jıl 8 oktyabr degi PF-5847-sanlı “Ózbekstan Respublikası joqarı tálim sistemasın 2030 jılǵa shekem rawajlandırıw konsepsiyasın tastıyıqlaw tuwrısında”gi pármanı qabıllandı. Bul bolsa óz gezeginde pedagog kásipiniń jáne de quramalılashuvi, juwapkerligi hám wazıypalarınıń artıwına alıp keledi. Sebebi ǵalabalıq tálimdiń búgingi sharayatında jańa cifrlı áwlad menen islew,olardı rawajlandırıw, jáhán talaplarına uyqas etip kásibi tayarlaw zamanagóy oqıtıwshınan joqarı texnologiyalıq bilim, potencial hám miynetti talap etedi.
Ózbekstan Respublikası Prezidenti Sh. M. Mirziyoyevning “Taǵı bir mashqalanı sheshiw oǵada zárúrli esaplanadı : bul pedagoglar hám professor -oqıtıwshılar quramınıń professional dárejesi, olardıń arnawlıbilimlari bolıp tabıladı. Buǵan baylanıslı tálim alıw, ruwxıy-bilimlendiriwkamolot máseleleri hám haqıyqıy qádiriyatların qáliplestiriw processlerine aktiv
Búgingi kúnde innovciyalıq pedagogikalıq texnologiyalardıń teoriyalıq tiykarların úyrenıw hám olardı ámeliyatqa jariyalaw, zárúrligi sol sebepli tiykarǵı mashqala bolıb qalmaqda, dástúriy oqıtıw sistemaları óz aktivligin azmaz joǵaltadı, qurıq suzlar járdeminde oqıtıw jaqsı nátiyje bermey qaldı. Bunıń ornına „Informaciyalı oqıtıw“ tálim-tárbiya procesine kóbirek, nátiyje bermekde.
Bunnan tısqarı, ilim, texnikanı enjaydırıw júdá tez rawajlanıwı nátiyjesinde informaciyalardıń keskin kóbeyib baratırǵanlıǵı, olardan tálim-tárbiya processinde paydalanıw ushın waqıttıń shegaralanǵanlıǵı tálim procesine texnologiyalıq jaqınlaw zárúriyatın keltirip shıǵarmaqda.
Innovatson pedagogikalıq texnologiyalardı tálim-tárbiya processinde qollanıw tariyxınan
Tálim-tárbiya procesine, atap aytqanda, oqıtıwǵa texnologiyalıq jantasıwdıń payda bolıwı hám rawajlanıwı óz tariyxına iye. Mekteplerimiz tariyxınan, ilimpazlarimizdıń izertlewlerinen sol zat ekenin aytıw kerek, tálim-tárbiya procesine usı jantasıwdıń rawajlanıwın shártli túrde 3 basqıshqa ajıratıp úyreniw múmkin.Birinshi basqıshda oqıtıw procesin tek oqıtıwshıǵana alıp barǵan, insaniyat tuplagan tájiriybeler, bilimler oqıwshıǵa oqıtıwshi arqalıǵana berilgen. Ekinshi basqıshda sabaqlıq hám qollanbalar baspadan shıǵarila baslandı. Oqıtıwshıǵa járdem beretuǵın didaktik materiallar payda boldı. Úshinshi basqıshda bolsa, oqıtıw texnologiyası mazmunı jaǵınan jáne de bayıdı: oqıtıwshı hám oqıwshı ushın texnikalıq qurallar, úyretıwshı mashinalarida qosıldı, programmalastırılǵan tálim túsinigi payda boladı. Tálim natiyjeliligin kóterıwge kómeklesiwshi jańa jantasıwlar júzege kela basladı.
Tálim natiyjeliligin joqarı dárejege kóteriw mashqalasına texnologiyalıq jantasıw ótgen XX ásirdiń 30-jıllarında payda boldı. Bul dáwirde „pedagogik texnika” túsinigi arnawlı ádebiyatlarda kórinib qaldı hám oǵan oqıw shıniǵıwlarına anıq; hám nátiyjeli shólkemlestiriwge jóneltirilgen usıl hám qurallar jıyındısı retınde qaraladı. 40-hám 50-jıllar baslarında oqıw procesine oqıtıwshınıń texnikalıq quralların engiziw dáwiri baslandı. Ayniksa, kino, radio, qadaǵalaw quralları, olardan paydalanıw metodikası pedagogikalıq texnologiyalarǵa teńlestirildi.
50-jıllar urtasida jaxon pedagogikasında oqıw procesin ózinetán „texnologiyalıq” usılda shólkemlestiriw háreketi payda boldı. 60- jıllarda bolsa, oqıtıw metodlarınıń óte hár túrliliginen olardan nátiyjeli paydalanıwda kiyinchiliklar tuwıla basladı jáne bul metodlar ushın ulıwma bulgan ilimiy tiykar jaratıw zárúriyatı payda boldı. Nátiyjede pedagogikalıq metodlar texnologiyası, oqıtıw texnologiyasınıń teoriyalıq hám ámeliy tiykarları iske asa basladı.