Инновацион таълим технологиялари маркази

 
 
2.3. Муаммони аниқлаш, таҳлил қилиш ва уни ҳал этишни режалаштиришнинг 
йўллари ва воситалари 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
“Нима учун” схемаси-
муаммонинг дастлабки 
сабабларини аниқлаш бўйича 
фикрлар занжири
. 
Тизимли, ижодий, таҳлилий 
фикрлашни ривожлантиради ва 
фаоллаштиради. 
“Нима учун” схемасини тузиш қоидаси билан 
танишадилар. Алоҳида/кичик гурҳларда муаммони 
ифодалайдилар. “Нима учун” сўроғини берадилар 
ва чизадилар, шу саволга жавоб ёзадилар. Бу жараён
муаммонинг дастлабки сабаби аниқланмагунича 
давом этади. 
Кичик гуруҳларга бирлашадилар, таққослайдилар, 
ўзларининг чизмларини тўлдирадилар. Умумий 
чизмага келтирадилар. 
Иш натижаларининг тақдимоти 

---

88
Íèìà ó÷óí?
Íèìà ó÷óí?
Íèìà ó÷óí?
Íèìà ó÷óí?
 
* «Нима учун?» чизмасини тузиш қоидалари 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
«Балиқ скелети» чизмаси 
 
 
 
1. Айлана ёки тўғри тўртбурчак шакллардан фойдаланишни ўзингиз танлайсиз. 
2. Чизманинг кўринишини - мулоҳазалар занжиринитўғри чизиқлими, тўғри чизиқли 
эмаслигини ўзингиз танлайсиз.
3. Йўналиш кўрсаткичлари сизнинг қидирувларингизни: дастлабки ҳолатдан 
изланишгача бўлган йўналишингизни белгилайди.  
Чизмани тузиш қоидаси билан танишадилар. 
Алоҳида/кичик гуруҳларда юқори “суягида” кичик 
муаммони ифодалайди, пастда эса, ушбу кичик 
муаммолар мавжудлигини тасдиқловчи далиллар 
ёзилади 
Кичик гуруҳларга бирлашадилар, таққослайдилар, 
ўзларининг чизмларини тўлдирадилар. Умумий 
чизмага келтирадилар. 
“Балиқ скелети” чизмаси 
Бир 
қатор 
муаммоларни 
тасвирлаш 
ва 
уни 
ечиш 
имконини беради. 
Тизимли фикрлаш, тузилмага 
келтириш, 
таҳлил 
қилиш 
кўникмаларини ривожлантиради 
Иш натижаларининг тақдимоти 

---

89
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Қуйидан юқорига босқичма-босқич бўйсунувчи “Қандай?” диаграммаси 
Қандай?
Қандай?
Қандай?
Қандай?
Қандай?
Қандай?
Қандай?
Қандай?
Қандай?
Қуйидан юқорига босқичма-
 
 
босқич бўйсунувчи “Қандай?” 
диаграммаси 
Муаммо 
тўғрисида 
умумий 
тасаввурларни олиш имконини 
берувчи, 
мантиқий 
саволлар 
занжири. 
Тизимли фикрлаш, тузилмага 
келтириш, 
таҳлил 
қилиш 
кўникмаларини ривожлантиради. 
Кичик гуруҳларга бирлашадилар, таққослайдилар, 
ўзларининг чизмларини тўлдирадилар. Умумий 
чизмага келтирадилар 
Диаграммани тузиш қоидаси билан танишадилар. 
Алоҳида/кичик гуруҳларда диаграммани тузадилар 
Иш натижаларининг тақдимоти 

---

90