Ingeneriyasi

2-oksokislota → aldegid + CO
2
 
Gidroliazalar  oksikislotalardan  suv  molekulasini  ajratadi(gidratazalar). 
Yaxshi  o`rganilgan  fumarat  va  akonitatgidratazalar,  enolaza  fermentlari  shular 
jumlasidandir. 
Liazalar  kamroq  tarqalgan  fermentlar  guruhi  bo`lib,  modda  almashinuvi 
oraliq mahsulotlarini sintezi va parchalanishida ishtirok etadi. 
Izomerazalar  –  bir  molekula  doirasida  izomerlanish  reaktsiyasini 
katalizlovchi  fermentlar.  Izomerlanish  natijasida  molekula  ichidagi  turli 
guruhlar miqdori o`zgarmay, o`rni o`zgaradi. 

---

 
77 
 
Izomeraza  fermentlari  5  ta  kichik  sinfga  bo`linadi.  Ferment  nomi 
izomerlanish 
reaktsiyasining 
turiga 
moslab 
nomlanadi: 
mutazalar, 
tautomerazalar,  ratsemazalar,  epimerazalar,  izomerazalar.  Agar  izomerlanish 
molekula ichidagi guruhlarning ko`chishidan iborat bo`lsa, ferment mutaza deb 
ataladi va h.k. 
Ligazalar  (sintetazalar)  –  ATF  yoki  unga  o`xshash  nukleotidtrifosfat 
molekulasidagi  pirofosfat  bog`i  energiyasidan  foydalanib  ikki  molekulaning 
birikish – sintetik jarayonini katalizlovchi fermentlar. Bu reaktsiyalar natijasida 
ATF sarflanib, undan  ADF yoki AMF hosil bo`ladi: