Informatsion texnologiyalar

Davrlar 
Axborotdan 
foydalanish 
konsepsiyasi 
Axborot  tizimining  
turi 
Foydalanish maqsadi 
1950-1960 
y. 
Hisob  hujjatlarining 
qog‘ozli oqimi 
Hisob 
hujjatlarini 
elektromexanik 
mashi-nalarda 
qayta 
ishlovchi ATlari 
Hujjatlarni  qayta  ishlash 
sur’atlarini oshirish. 
Turli  schetlarni 
qayta 
ishlashni 
va 
oylik 
maoshni 
hisoblash 
jarayonlarini 
soddalashtirish 
1960-1970 
Hisobotlarni 
Ishlab 
chiqarishning  Hisobotlarni  tayyorlashni 

---

 
26 
y. 
tayyorlashda  asosiy 
yordam 
axborotlari 
uchun 
boshqaruvning 
axborot  tizimlari 
tezlatish 
1970-1980 
y. 
Savdo-sotiq  ustidan 
boshqaruv nazorati 
Qaror  qabul  qilishni 
qo‘llab-quvvatlovchi 
ATlar.  
Eng  maqbul  yechimni 
topish 
1980-2000 
y. 
Axborot-raqobatli 
ustunliklarni 
ta’-
minlovchi 
strategik 
resurs 
Strategik 
ATlari. 
Avtomatlashtirilgan 
idoralar. 
Firmaning  yashashi  va 
ravnaq topishi. 
Dastlabki  axborot  tizimlari  (AT)  o‘tgan  asrning  50-yillarida  yaratilgan. 
60-yillarda  yaratilgan  ATlaridan  olingan  ma’lumotlar  turli  darajadagi  davriy 
hisobotlarni  yaratishda    qo‘llanila  boshladi.  70  -  80-yillarda  ATlar  boshqaruv 
nazoratining  vositasi  sifatida  ishlatila  boshladi.  80-yillardan  boshlab  ATlar 
axborotlarning  strategik  manbai  sifatida  boshqaruvning  barcha  bo‘g‘inlarida 
ishlatila boshlandi
. 
5.
 
Axborot tizimidagi jarayonlar.  
Iqtisodiy obyekt tizim sifatida, boshqarish tizimi 
 
 
Axborot tizimining faoliyatini ta’minlovchi jarayonlar shartli ravishda 
quyidagi bloklardan iborat: 

 
axborotlarni tashqi yoki ichki manbalardan kiritish; 

 
kiritilgan axborotlarni qayta ishlash va qulay ko‘rinishda tasvirlash; 

 
axborotlarni iste’molchilarga chiqarish yoki boshqa ATlarga uzatish; 

 
teskari  aloqa  –  mazkur  tashkilot  personali  tomonidan  qayta  ishlanib 
yana kiritiladigan axborot. 
Axborot tizimlari  quyidagi xususiyatlarga egalar: 

---

 
27 

 
har  qanday  AT  tizimni  yaratishning  umumiy  tamoyillariga  binoan 
tahlil qilinishi, qurilishi va boshqarilishi mumkin; 

 
AT o‘zgaruvchan va taraqqiy etuvchidir; 

 
AT ni yaratishda tizimli yondashishga amal qilinadi; 

 
AT  ning  mahsuloti  bo‘lmish  axborotga  asoslangan  holda  qarorlar 
qabul qilinishi mumkin; 

 
AT  ni  axborotlarni  qayta  ishlashning  inson-kompyuter  tizimi  sifatida 
qarash mumkin.