Informatsion texnologiyalar


O‘rinlarni almashtirish usullari



Download 0,92 Mb.
Pdf ko'rish
bet134/159
Sana03.01.2022
Hajmi0,92 Mb.
#314600
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   ...   159
Bog'liq
axborot tizimlari

O‘rinlarni almashtirish usullari
 


 
130
Ushbu  usul  eng  oddiy  va  eng  qadimiy  usuldir.  O‘rinlarni  almashtirish 
usullariga misol sifatida quyidagilarni keltirish mumkin: 

 
shifrlovchi jadval; 

 
sehrli kvadrat. 
Shifrlovchi jadval usulida kalit sifatida quyidagilar qo‘llaniladi: 

 
jadval o‘lchovlari; 

 
so‘z yoki so‘zlar ketma-ketligi; 

 
jadval tarkibi xususiyatlari. 
Almashtirish usullari
 
Almashtirish usullari sifatida quyidagi usullarni keltirish mumkin: 

 
Sezar usuli; 

 
Affin tizimidagi Sezar usuli; 

 
Тayanch so‘zli Sezar usuli va boshqalar. 
Sezar usuli
da almashtiruvchi harflar k ta siljish bilan aniqlanadi. Yuliy Sezar 
bevosita k=3 bo‘lganda ushbu usuldan foydalangan. 
Affin tizimidagi Sezar usulida har bir harfga almashtiriluvchi harflar maxsus 
formula bo‘yicha aniqlanadi: at+b (mod m), bu yerda a,b — butun sonlar, 0≤a, 
bТayanch  so‘zli  Sezar  usulida  siljitish  bilan  birgalikda  tayanch  so‘z 
qo‘llaniladi.  Тayanch  so‘zni  qo‘llashdan  maqsad  hosil  qilinadigan  alifboda 
harflar ketma-ketligini o‘zgartirishdir. 
Kundalik jarayonda foydalanuvchilar ofis dasturlari va arxivatorlarni qo‘llab 
kelishadi. Arxivatorlar, masalan RkZir dasturida ma’lumotlarni parol yordamida 
shifrlash  mumkin.  Ushbu  fayllarni  ochishda  ikkita,  ya’ni  lug‘atli  va  to‘g‘ridan-
to‘g‘ri  usuldan  foydalanishadi. Lug‘atli usulda bevosita maxsus fayldan so‘zlar 
parol  o‘rniga  qo‘yib  tekshiriladi,  to‘g‘ridan-to‘g‘ri  usulda  esa  bevosita  belgilar 
kombinatsiyasi tuzilib, parol o‘rniga qo‘yib tekshiriladi. 

Download 0,92 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   ...   159




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish