Informatsion texnologiyalar

masofadan  uzatiladigan  so‘rovlar
  uyushgan  holda 
birdaniga  bir    necha  adreslardan  yuborilishi  holatlari  kuzatilmoqda.  Buning 
natijasida  yirik-yirik  elektron  tijorat  tizimi  serverlari  ishi  "osilib"  qolib  boshqa 
abonentlar uchun axborotga murojaat qilish imkoniyati yo‘qqa chiqarilmoqda.  
Axborotning
 
yaxlitligini
  
buzishga
 
qaratilgan
 
tahdidlar
 
Axborotga  bo‘ladigan  tahdidlarning  keng  tarqalganlari  orasida  tasodifiy 
xatoliklar  va  zaifliklardan  kelib  chiqadigan  tahdidlardan  so‘ng  ikkinchi  o‘rinda 
o‘g‘irlik  va  qalloblik  asosida  bo‘ladigan  tahdidlar  turadi.    Ko‘pgina  hollarda 
kompaniyaning  o‘z  xodimlari  tomonidan  bunday  harakatlar  amalga  oshirilgan. 
Demak, ichki tahdid naqadar xavfli ekanligiga ishonch hosil qilish mumkin. 
Axborotning  statik  yaxlitligini  buzish  maqsadida  buzg‘unchi  quyidagi 
harakatlarni amalga oshirishi mumkin :  

 
Noto‘g‘ri ma’lumotlar kiritishi; 

 
Ma’lumotlarga o‘zgartirishlar kiritishi. 
Ba’zida  bunday  harakatlar  natijasida  ma’lumotlarning  ma’nosi  tubdan 
o‘zgartirilsa,  ba’zida  rasmiy  hujjat  ko‘rinishidagi  ma’lumotlar  ataylab 
bo‘rttirilgan yoki buzilgan holda kiritilib, saqlanadi.  
Faqatgina ma’lumotlar yaxlitligini emas, balki dasturlarning ham yaxlitligini 
buzishga qaratilgan tahdidlar ham bo‘lishi mumkin. 

---

 
116
Dinamik  yaxlitlikni  buzishga  qaratilgan  tahdidlar  natijasida  elektron 
tijoratdagi  oldi-sotdi  bilan  bog‘liq  bo‘lgan  axborotlar  buzilishi,  qayta 
tartiblanishi,  o‘g‘irlanishi  va  nusxasi  ko‘paytirilishi,  qo‘shimcha  ma’lumotlar 
bilan to‘ldirilishi holatlari vujudga kelishi mumkin. Bunda buzg‘unchilar tarmoq 
miqyosida  tarmoq  paketlari  jo‘natilishini  kuzatib,  josuslarga  xos  harakat 
qiladilar.