Informatika va dasturlash

Ma’ruza 15
Statik massivlar
Ko‘p o‘lchamli statik massivlar
S++ tilida massivlar elementining turiga cheklovlar qo‘yil-maydi, lekin bu turlar chekli o‘lchamdagi ob’ektlarning turi bo‘lishi kerak. CHunki kompilyator massivning xotiradan qancha joy (bayt) egallashini hisoblay olishi kerak. Xususan, massiv komponentasi massiv bo‘lishi mumkin («vektorlar-vektori»), natijada matritsa deb nomlanuvchi ikki o‘lchamli massiv hosil bo‘ladi.
Agar matritsaning elementi ham vektor bo‘lsa, uch o‘lchamli mas­sivlar - kub hosil bo‘ladi. SHu yo‘l bilan echilayotgan masalaga bog‘liq ravishda ixtiyoriy o‘lchamdagi massivlarni yaratish mumkin.
Ikki o‘lchamli massivning sintaksisi quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi:
[] []
Masalan, o‘lchamli haqiqiy sonlar massivining e’loni:
float a[10][20];
E’lon qilingan A matritsani ko‘rinishi 7.2-rasmda keltiril­gan.

7.2-rasm. Ikki o‘lchamli massivning xotiradagi joylashuvi
Endi adres nuqtai - nazaridan ko‘p o‘lchamli massiv element-lariga murojaat qilishni ko‘raylik. Quyidagi e’lonlar berilgan bo‘lsin:
int a[3][2];
float b[2][2][2];
Birinchi e’londa ikki o‘lchamli massiv, ya’ni 2 satr va 3 ustundan iborat matritsa e’lon qilingan, ikkinchisida uch o‘lchamli - 3 ta 2x2 matritsadan iborat bo‘lgan massiv e’lon qilingan. Uning elementlariga murojaat sxemasi:

7.3-rasm. Ikki o‘lchamli massiv elementlariga murojaat
Bu erda a[i] ko‘rsatkichda i-chi satrning boshlang‘ich adresi joyla-shadi, massiv elementiga a[i][j] ko‘rinishidagi asosiy murojaatdan tashqari vositali murojaat qilish mumkin: *(*(a+i)+j) yoki *(a[i]+j).

7.3-rasm. Uch o‘lchamli massivning xotirada tashkil bo‘lishi
Massiv elementlariga murojaat qilish uchun nomdan keyin kvadrat qavsda har bir o‘lcham uchun indeks yozilishi kerak, masalan b[i][j][k]. Bu elementga vositali murojaat ham qilish mumkin va uning variantlari:
*(*(*(b+i)+j)+k) yoki *(*(b[i]+j)+k) yoki *(b[i][j] +k);