Informatika va axborot tеxnologiyalari fanidan ma’ruzalar matni

5. Internetda ma’lumotlarni qidirib topish va undan foydalanish.
Internetga kirish uchun dastlab ekrandagi Internet Explorer dasturini ishga tushiramiz. Natijada Internet Explorer brouvzerining ishchi oynasi hosil bo‘ladi. Uning yuqori qismidagi Адрес: oynasiga biz kirmoqchi bo‘lgan sayt manzili yozilib, [Enter] tugmasini bosamiz.

Biron ma’lumot qidirmoqchi bo‘lsak, qidiruv tizimlaridan foydalanishimiz mumkin. Bular: www.ya.ru, www.rambler.ru, www.google.uz va boshqalar. Misol uchun, biz Rambler qidiruv tizimida ishlamoqchi bo‘lsak, ro‘yxatlar satridan http://www.rambler.ru yozuvini tanlaymiz yoki qidiruv tizimining nomini klaviatura yordamida kiritib, [Enter]ni bosamiz.

Natijada ekranda Rambler qidiruv tizimining sahifasi namoyon bo‘ladi.



Sahifa orqali bugungi kunga qadar to‘plangan turli sohaga oid ma’lumotlar bilan tanishish mumkin. Internetning bunday qidiruv tizimlari yordamida istalgan ma’lumotni tez va qisqa vaqt ichida topish mumkin. Shuningdek, Искать oynasiga siz izlamoqchi bo‘lgan ma’lumotning biron jumlasi yoki so‘zi yozilib Найти! (yoki [Enter]) tugmasi bosiladi. Natijada shu jumla yoki so‘zga tegishli bo‘lgan ma’lumotlar (sahifalar) ro‘yxati kichik izohlari bilan paydo bo‘ladi. Biz kichik izohlar orqali o‘zimizga tegishli sahifani to‘liq ko‘rish uchun shu sahifa ustiga sichqonchani ko‘rsatkichini olib borib, chap tugmasini bosamiz. Masalan, Alisher Navoiy haqida ma’lumot olmoqchimiz.
Yuqoridagi oynaga shu yozuvni kiritib, Найти! (yoki [Enter]) tugmasini bossak, quyidagilar paydo bo‘ladi:

Qidiruv natijasida 640 sahifa aniqlangan, shundan dastlab, 1-15 gacha bo‘lganining ro‘yxati ekranda Sarlavhasi, kichik izohi, sayt manzili bilan keltirilgan. Biz kichik izohlarni o‘qigan holda o‘zimizga keraklisini tanlab, sichqonchaning tugmasini bosamiz. Aytaylik, 3- o‘rindagi ma’lumot kerak bo‘lsin, u holda yangi oynada shu ma’lumot to‘liq paydo bo‘ladi.

Har qaysi qatordagi sahifalarni shu orqali ko‘rish va undan ma’lumot olish mumkin. Bunda tanlangan har bir sahifaning to‘liq matni alohida oynada hosil bo‘ladi.
Boshqa qidiruv tizimlari orqali ham xuddi yuqoridagidek, amallarni ketma-ket bajarish natijasida ma’lumot izlash mumkin. Brouvzerning asosiy tugmalari: