Informatika fanini o’qitish huquqini berish bo’yicha kasbiy qayta tayyorlash kursining umumkasbiy fanlari tarkibiga kiruvchi

O‘zgarmaslar (const) deb hisoblash jarayonida o‘z qiymatini o‘zgartirmaydigan kattaliklarga aytiladi. Bularga ham o‘zgaruv­chilar kabi nom beriladi.
Izohlar - dasturning maolum qismini tavsiflash uchun ishla­tiladi va bu qatorda hech qanday amal bajarilmaydi, yaoni dasturning biror blokini yaxshiroq tushunishga xizmat qiladi. Izoh (*,*) yoki {} simvollari orasida beriladi. Katta qavslar {*,*} va [*,*] lar ham ishlatilishi mumkin.
1-misol. R radiusli sharning hajmini quyidagi formula bo‘yicha hisoblansin

Dastur quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi.
PROGRAME10(INPUT, OUTPUT);
CONST
PIq3.14;
VAR
R:REAL; {Sharradiusi}
V:REAL; {Shar hajmi}
BEGIN
WRITELN(‘R radius qiymatini kiriting:’);
READ (R);
V: q4*PI*R*R*RG’3;
WRITELN;
WRITELN(‘Natija:’);
WRITELN(‘Sharhajmi,V:8:3);
END.
Hozirgi kunda dasturlash tillarini u yoki bu belgisi booyicha sinflash mumkin. Dasturlash tilining eHMga bogoliqlik da­rajasi booyicha sinflash eng umumiy hisoblanadi:

Dasturlash tillarini sinflash.

Dasturlash algoritmik tilining alifbosi quyidagilardan ibo­rat:
1) 26 ta lotin harflari;
2) 0 dan 9 gacha arab raqamlari;
3) 32 ta kirill harflari;
4) maxsus belgilar - (+,-,*,/,…,>,<) ni o‘z ichiga oladi.

CASE-texnologiyasi informatikaning xozirgi paytda eng tezkor rivojlanayotgan soxalaridan biridir.

CASE — ComputerAidedSystemEngineering — axborotlar tizimini avtomatlashtirilgan usulda loyixalash degani bulib, CASE-texnologiyasi turli mutaxassislar, jumladan, tizimli taxlilchilar, loyixachilar va dasturchilar ishtirok etadigan kupchilikning katnashishi talab etiladigan axborot tizimlarini yaratishda kullaniladi.
CASE-texnologiyalari vositalari nisbatan yangi, 80- yillar oxirida shakllangan yunalishdir. Ulardan keng kulamda foydalanish kimmatligi tufayli chegaralangandir.
CASE-texnologiyasi — murakkab dasturiy tizimlarni taxlil etish, loyixalash, ishlab chikarish va kuzatib turish texnologik jarayonini avtomatlashtiruvchi dasturiy taominotdir. CASE-texnologiyasining asosiy yutug‘i — kompyuterlarning maxalliy tarmog‘ida ishlayotgan mutaxassislarni birgalikda, xamkorlikda loyixa ustida ishlashini tashkil eta olishi, loyixaning ixtiyoriy fragmentini eksport-import kila olishligi va loyixani tashkiliy bosh­kara bilishligidadir.