Informatika fanidan “Axborotlar ustida bajariladigan amallar” mavzusi bo‘yicha dars ishlanma

Asosiy tushunchalar:

Axborotli jarayonlar, axborot havfsizligini, Axborotning salbiy va ijobiy ta’siri, axborot tashuvchi vositalar.

Mavzuni boshlashga hozirlik:

Informatika darsligi va plakatlar, tarqatma materiallar tayyorlab qo‘yiladi. Mavzuga mos elektron qo‘llanmalar kompyuterga yuklab ishchi holatga keltiriladi.

Darsda qo‘llash mumkin bo‘lgan uslub: aqliy hujum, to‘rli usul, klaster, noma’lum halqa, hamma hammaga o‘rgatadi.

Mavzuni yoritish:

Axborot ustida bajariladigan amallar misollar yordamida ochib beriladi. Masalan, kitob, daftar, kompyuter, audio yoki videokassetalarda axborot yig‘iladi (saqlanadi), o‘qituvchi gapirganda axborot uzatiladi, o‘quvchi eshitganda axborot qabul qilinadi va eslab qolinadi, yozganda axborot to‘planadi, o‘quvchi vazifa bajarish chog’ida fikrlaganda olingan axborotning biror qismi (bo‘laklarga ajratish, soddalashtirish) qayta ishlanadi (hamda ishlatiladi), tovushni harflar va raqamlar orqali yozilganda (turli tillarda) kodlanadi, o‘quvchi xato javob berganda yoki yo'lg’on gapirganda axborot buziladi, va hokazo.

Axborot tashuvchi vositalar haqida so‘z yuritganda axborot tashuvchining qandaydir ko‘rinishda “xotira” vositasiga qiyoslash mumkin bo‘lib, uning zarurligini alohida ta’kidlash maqsadga muvofiqdir. Masalan, biror ma’lumot saqlangan daftarni xotiraga qiyoslanadi, chunki yozilgan ma’lumot darxol o‘chib ketmaydi va uni qayta-qayta o‘qish mumkin, sinf doskasini xotiraga qiyoslanmaydi, chunki yozilgan ma’lumot darxol o‘chib ketadi. Televizor xotiraga ega emas, chunki namoyish etilgan ko‘rsatuv yoki kinoni saqlab qolmaydi, lekin xotiraga ega videokassetaga yozilsa, ko‘rsatuv yoki kinoni qayta-qayta ko‘rish mumkin. Alohida e’tiborni kompyuterning xotiralariga qaratilsa, uning xotiralarini eslab, takrorlab olishning imkoni bo‘ladi.

O‘quvchilarga axborot uzatish uchun 3 ta qismning zarurligini, agar ulardan birortasi mavjud bo‘lmasa yoki ishlamasa axborot uzatib bo‘lmasligini misollar orqali berish qulay. Masalan, telefon stansiya-telefon tarmog‘i-telefon apparati, telestudiya-teleminora-televizor, kompyuter-telefon tarmog‘i-kompyuter.

Mazkur darsni yakunlanishi jarayonida “Axborotning salbiy va ijobiy ta’siri”ni o‘quvchiga ochib berish har bir o‘qituvchi oldidagi asosiy vazifadir, masalan: