Kompyuterda axborotni qayta ishlashning arifmetik asoslari.
Infоrmatikada asоsiy masala bo’lib hisоblash texnikasi qurilmalaridan axbоrоtni saqlash, qayta ishlash va uzatishda qanday fоydalanish hisоblanadi. Shuning uchun infоrmatikada axbоrоtning ikki xil turi bilan ish ko’riladi, ya`ni analоg va raqamli. Ko’pgina hisоblash texnikasi qurilmalari raqamli axbоrоtni qayta ishlaydi. Analоg axbоrоtni raqamli axbоrоtga o’zgartiruvchi maxsus qurilmalar mavjud bo’lib, bunday o’zgartirishni analоg-raqamli o’zgartirish deyiladi. Insоn sezgi оrganlari shunday tuzilganki, u analоg axbоrоtni qabul qilish, saqlash va qayta ishlash imkоniyatiga ega. Televizоr – bu analоg qurilma, kоmp yuter mоnitоri – televizоrga o’xshasada, lekin u raqamli qurilma.
Axborot bu barcha sezgi organlarimiz orqali qabul qila oladigan ma`lumotlar majmui va ularning o’zaro bog’lanish darajasidir. Axborotlar xabar ko’rinishda bo’ladi. Xabar - bu informasiyaning suzlashuv, matn, tasvir, jadval, sonli ma`lumotlar va x.k. ko’rinishdagi turidir. Inson tashki ta`sirnatijasida sezgi organlar orqali axborotlarga ega bo’ladi. Bular: ta`m bilish, xid sezish, eshitish, ko’rish, teri-badan sezgisi.
Axborotlarni to’plash, qayta ishlash va uzatish vositalarga bo`lgan extiyoji juda katta. Uzatish vositalari - sputnik, televizor, radio, magnitafon, video, telefon va x.k. Tuplash va tashuvchi vositalar deb kitob, gazeta, kaseta va dikslarni tushunishimiz mumkin. Axborotlarni ustidan har xil amallarni bajarish jarayoni - axborot texnologiyasi deb nomlanadi. Axborot texnologiyasini asosiy texnik vositasi bu kompyuter.
Kompyuterlarda sonlarni tasvirlashning ikki: qo‘zg‘almas va qo‘zg‘aluvchi vergulli usulidan foydalaniladi.
Sonlarni qo‘zg‘almas vergulli tasvirlash. Sonni qo‘zg‘almas vergulli tasvirlash uchun kompyuter xotirasining katakchasi ishora va raqamlarga mo‘ljallangan xonalarga ajratiladi. Katakchaning xonalari odatda, chapdan o‘ngga tomon raqamlar bilan tartiblanadi. Katakchaning bitta xonasiga sonning bir xonasi mos keladi. Bunday sonning butun va kasr qismini ajratadigan vergulning o‘rni oldindan belgilanadi.
Qo‘zg‘almas vergulli tasvirlangan sonlar ustida amallar juda sodda bajariladi, chunki vergulning o‘rni o‘zgarmaydi. Shuning uchun xonalardagi raqamlarni mos ravishda qo‘shib qo‘yish yetarli.
Bu usulning kamchiligi, ishlatiladigan sonlarning chegaralanganligidadir. Haqiqatan EHM 24 xonali xotira katakchasiga ega bo‘lib vergul 10-xonadan keyin qo‘yiladigan bo‘lsa, u holda xotira katakchasidagi absolyut qiymati bo‘yicha eng katta son.
Do'stlaringiz bilan baham: |