Informatika 2017 uzb indd

uzlukli

 ko‘rinishi 

diskret axborotlar

 

deb ataladi.

Inson tomonidan ishlab chiqarilgan qurilmalar ichida analog 

axborotlar bilan ishlaydiganlari ham, diskret axborotlar bilan ish­

laydiganlari ham mavjud. Diskret axborotlardan eng ko‘p tarqalgani 

raqamli axborotlardir, ya’ni uzluksiz axborotning raqamlar orqali 

ifodalangan ko‘rinishidir. Analog signallar bilan ishlaydigan quril­

malar 

analog qurilmalar

, raqamli axborotlar bilan ishlaydigan quril­

malar 

raqamli qurilmalar

 deb ataladi. Analog qurilmalarga televizor, 

telefon, radio, fotoapparat, videokamerani, raqamli qurilmalarga esa 

shaxsiy kompyuter, raqamli telefon, raqamli fotoapparat, raqamli 

videokamerani misol qilish mumkin. 

Axborot 

manbayi 

yoki uzatish 

vositasi

Axborotni 

qabul qilish 

vositasi

Aloqa vositalari

---

15

2-dars. Axborotlar ustida bajariladigan amallar

Ammo shunday jarayonlar ham borki, ular to‘g‘risida hamma 

vaqt ham axborot ola olmaymiz. Masalan, faqat soat va minutlar­

ni ko‘rsatadigan soat yordamida lahzalarni bilish mumkin emas. 

U uzuq shaklda faqat soat va minutlarni ko‘rsatadi, xolos. Inson 

hayoti uzluksiz axborotga misol bo‘lsa, uning yurak urishi, nafas 

olishi uzlukli (chunki qachondir nafas chiqarishi zarur) axborotga 

misol bo‘ladi.

Endi borliq ta’sirining inson ongida axborot ko‘rinishida aks 

etish jarayonini quyidagi ko‘rinishda tasvirlashimiz mumkin:

uzluksiz,

uzlukli

qimmatli,

ishonchli,

to‘liq

ko‘rish,

hid bilish,

eshitish,

ta’m bi­

lish,  ta na 

orqali

Borliq

Axborot

Inson

ongi

1. 

Axborotni hosil qilish, to‘plash, soddalashtirish jarayonlariga 

misollar keltiring.

2. 

Axborotni nusxalash, o‘lchash, buzish jarayonlarini tahlil etib 

bering.

3. 

Axborotlarni uzoq masofaga uzatish usullariga misollar kelti­

ring.

4. 

Axborotlarni kompyutersiz va kompyuterda saqlash vositalariga 

misollar keltiring.

5. 

Inson tanasiga bog‘liq ravishda axborot manbayi, aloqa vositasi 

va axborot qabul qilish vositalariga misollar keltiring.

6. 

Texnik vositalardan axborot manbayi, aloqa vositasi va axborot 

qabul qilish vositalariga misollar keltiring.

7. 

Sinf doskasida biror axborot obyekti to‘g‘risidagi axborotni 

ikki xil ko‘rinishda tasvirlang.

8. 

Axborot asosiy xususiyatlari yoki turlarini misollar bilan yori­

ting.

9. 

«O‘zbekiston mustaqilligining … yilligini nishonladik» iborasida­

gi yetishmayotgan axborotni aniqlang va izohlang.

1. Chap ustundagi so‘zlarni o‘ng ustundagi jumlalarga mos qo‘ying: