Informatika 2017 uzb indd

besh raqamli (qisqacha beshlik) sanoq sistemasi, o‘n ikki raqamli 

---

23

 4-dars. Sanoq sistemalari haqida

(o‘n ikkilik) sanoq sistemasi, yigirmata raqamli (yigirmalik) sanoq 

sistemasi yoki oltmishlik sanoq sistemasi 

deb nomlanadi.

 

Soatning oltmishga, sutkaning o‘n ikkiga karraliligi, bir yilning 

12 oydan iboratligi, inglizlarda uzunlik o‘lchov birligi bo‘lmish 1 fut­

 

 

 

 

ning 12 dyuymga tengligi, fransuzlarning bir franki yigirma suga 

tengligi turli sanoq sistemalarining qo‘llanilishi natijasidir. Inson 

har bir sistemani ishlatganda ma’lum vositalardan ham foydalan­

gan. Masalan, o‘n ikkilik sanoq sistemasi uchun vosita sifatida qo‘l 

barmoqlaridagi bo‘g‘inlardan foydalanilgan. Biz kundalik hayotimizda 

qo‘llayotgan sonlar alifbosi o‘nta arab raqamini o‘z ichiga olgan 

bo‘lib, uning kelib chiqishi va qo‘llanilishida tabiiy hisoblash vositasi 

bo‘lmish qo‘l barmoqlarimiz asosiy o‘rin tutadi.