Informati va informatikaga iod fanlar jadal su’ratlar bilan rivojlanib bormoqda

4 - Mavzu: Sistema platasini o’rnatish.

Reja

1. 
   Tizimli plata standarti
   
2. 
   Tizimli platani mustahkamlash
   
3. 
   Sistema platasini o’rnatish .
   

Tayanch so’z va iboralar: Micro-ATX standarli, protsessor uchun razyom qismi; SIMM/DIMM/RIMM xotira modulining razyom qismi; Super I/O mikrosxemasi.




Micro-ATX standarli tizimli platasining tarkibiy qismi ko’rinishi






ATX standarli tizimli ko’rinishi









5 - Mavzu: Dasturlarini boshqarish

Reja:

1. 
   Kompyuter dasturlari
   
2. 
   Ofis paketi dasturlari
   
3. 
   Standart dasturlar va ularda ishlash
   
4. 
   Qobiq dasturlar
   

Tayanch so’z va iboralar: Arxivlash dasturlari, Мультимедиа, Math CAD, РLUS 6.0, CD.ROM.

Kompyuter dasturlari standart dasturlar, qobiq dasturlari, tarmoq dasturlari, amaliy dasturlar va boshqalarga ajratish mumkin. Standart dasturlar sirasiga Paint, WordPad, Bloknot, Kalkulyator kabi dasturlarni kiritishimiz mumkin. Ofis paketi dasturlariga mant protsessori dasturlari, elektron jadval yaratuvchi dasturlar, taqdimot yaratuvchi va ma’lumotlar bazasini yaratuvchi dasturlar kiradi.





Arxivlash dasturlari — diskda joyni tejash maqsadida fayllar hajmini kichraytirishga imkon beruvchi dasturlar. Ular turlicha ko'rinishda ishlatilsa-da, ishlash tamoyili bir xil: fayllarda aynan takrorlanadigan o'rinlar mavjud bo'lib, ularni diskda to'liq saqlash mazmunsizdir. Arxivlash dasturlarining vazifasi takrorlanadigan shunday bo'laklarni topib, ularning o'rniga boshqa biror ma'lumotni yozish hamda ular­ning ketma-ketligini aniq ko'rsatishdan iboratdir. Bundan ko'rinadi-Iti, turli fayllar uchun ularning siqilganlik darajasi turlicha bo'ladi. Masalan, matn yozilgan fayllar 2 martagacha siqilsa, rasmlarni tas-virlovchi fayllar to'rt, hatto besh martagacha siqiladi. Dasturlar ifo-dalangan fayllar esa juda kam—1% ga yaqin siqiladi. O'rtacha qilib aytganda arxivlash dasturlari fayllar hajmini 1,5—2 barobar qisqartirishga imkon beradi

Мультимедиа- тасвирли маълумотлар билан ишлашга кодир булган восита хисобланади. Яъни, у тасвирлар ва овозли маълумотлар устида ишлайди. “Мультимедиа” сузи лотинча media сузидан олинган булиб, “маълумот ташувчи восита” деган маънони англатали. Уз номидан хам куриниб турибдики у хакикатдан хам маълумотларни ташийди. Яъни, сонлар оркали берилган маълумотларни ташиш вактида тасвирга ва овозга айлантиради. Мультимедиа компьютерлари суз, мумусика ва бошка овозли маълумотлар, видео маълумотларини кабул килади ва улар устида ишлайди.

Мультимедиа оркали маълумотларни кайта ишлаш мумкин. Уларни монтаж килиш катта ахамиятга ана шу вазифани мультимедиа бажаради. Муьтимедиадан фойдаланиб компьютерда хам овоз ёзиш ишларини сифатли дваражада олиб борса булади. Бунинг учун муьтимедиага керакли булган кушимча курилмалар уланиши керак булади.

Товушлар ва видеоэлементлар билан ишлаш мультимедиа воситалари деб аталадиган махсус техник ва ускунавий курилмалар билан амалга оширилади. Бундай техник воситалар билан жихозланган компьютер мультимедиа атамасининг лугавий маъноси мультимухитни англатади. Аммо мультимедиа тушунчасининг аник таърифи мавжуд эмас. Одатда мультимедиа деганда турли шаклдаги маълумотларни кайта ишловчи воситалар мажмуаси тушунилади. Айни вактда у аввало товушлар, видеоэлементларни кайта ишловчи воситалардир. Шу билан бирга мультипликация (анимация) ва юкори сифатли графика холларида хам мультимедия хакида гапириш мумкин. Келажакда мультимедия воситалари маълумотнинг бошка турлари масалан, виртуал вокеълик билан ишлаш имконини бериши эхтимолдан холи эмас.

Мультимедия принципларида курилган электрон маълумотномалар , энциклопедиялар, таржималар ва лугатлар кишини хайратга солади. Тарих, география, тиббиёт, спорт ва бошка сохалар буйича турли энциклопедиялар бор. Шулардан баъзилари: