Infoedu uz

Mashg`ulotda foydalaniladigan metodlar: Hamkorlik texnologiyasi, "Aqliy hujum"

Mashg`ulotda foydalaniladigan jihozlar: ko'rgazmalar

Tashkiliy qism:

a) salomlashilsh b) navbatchi axboroti

c) davomatni aniqlash d) uyga vazifani tekshirish

Mashg`ulotning rejasi:

a) o'tilgan mavzuni takrorlash b) yangi mavzu bayoni c) mustahkamlash. d) O'quvchilarni baholash

O'tilganlarni takrorlash:

Sa’diy Sheroziy kim? Qayerda yashab ijod etgan? Qanday asarlarini bilasiz?

«Guliston» va «Bo‘ston» asarlari haqida qanday ma’lumotlarga egasiz?

Sa’diy hayotidagi voqealar aks etgan qaysi hikoyalami bilasiz? Aytib bera olasizmi?

«Ayb qidirmaslik haqida»gi she’riy hikoyatda shoir o‘quvchining qanday inson bo‘lishini xohlaydi?

«Tab’i aybjo‘ylik bo‘lsa agar bas,

Yangi mavzu bayoni:

Hamza Hakimzoda Niyoziy 1889-yilning 6-mart kuni Farg‘ona vodiysining yirik madaniy o‘choqlaridan bo‘lmish qadimgi Qo‘qon shahrida tug‘ilgan. Uning otasi Ibn Yamin mashhur tabib bo‘lgan. Shu sabab shoir o‘z taxallusiga Hakimzoda nomini qo‘shgan. Onasining ismi Jahonbibi edi.

Hamza dastlabki ta’limni shahardagi eski maktab va madrasalarda oldi, o‘sha paytda urf bo‘la boshlagan rus-tuzem maktabida rus tilini o‘rganishga harakat qildi.

Badiiy ijod sohasida uning dastlabki ustozlaridan biri tatar maorifchisi Abdulla To‘qmullin bo‘lgandi. Bu haqda keyinchalik adib shunday xotirlagan:

«U menim qo‘limda o‘z qalamim bilan yuz sahifadan ortig‘roq eski usuldagi yozishmalarimi ko‘rib, tarbiyag‘a kirishdi».

yilda Hamza arab tilini o‘rganish uchun Buxoroga boradi. Biroq shahardagi diniy guruhlar o‘rtasidagi mojarolar tufayli Kogon shahriga chetlanib, u yerdagi matbaa korxonasida ishlaydi.

yilda Toshkentga kelgan Hamza ma’rifatchilik faoliyatini boshlaydi. Bu yerda Munawarqori Abdurashidxon o‘g‘li boshchiligidagi jadidlar — yangilik tarafdorlari safiga qo‘shiladi. Shahaming Qashqar mahallasida usuli jadid (yangi usulda o‘qitadigan) maktabini tashkil qiladi.

Xuddi shunday maktabni 1911 -yilda Qo^eqonda ochganida, hukmron chor ma’murlari tomonidan yopiladi. O^csha yili Hamza haj safari davomida Afg‘oniston, Hindiston, Turkiya, Arabiston o‘lkalarida bo‘ladi. Yurtiga qaytib ma’rifatparvarlik ishini davom ettiradi, zamonasining dolzarb muammolari aks etgan badiiy asarlar yozishni kuchaytiradi. Uning Marg‘ilon va Qo‘qon shaharlarida ochgan maktablari yana tazyiqqa uchraydi:

«1914-yilning oxirlarida Marg‘ilonda maktab ochdim. Sakkizinchi oygacha bormay, Andreyev ismindag‘i Skobel (Farg‘ona shahri nomini chor hukumati shunday deb o'zgartirgan edi — tahr.) maorif rahbari tomonidan majburiy yopildi... Undan yana Xo‘qand kelib, yo‘qsil bolalar uchun pulsiz o‘qish maktabi ochdim... o‘zim 4 oyga davom ettiigandan keyin uyezd nachayligi Medinskiy tomonidan tintuv bo‘lib yopildi.

Hamza dastlab «Nihoniy» («yashirin», «maxfiy» ma’nosida) taxallusi bilan mumtoz adabiyotimiz janrlarida ijod qildi. Qariyb o‘n yil davomida yaratgan she’riy asarlarini to‘plab, 1914-yilda ilk qo‘lyozma devonini «Devoni Nihoniy» nomi ostida jamladi.

1919-yillarda yozgan she’rlarini esa yettita to‘plam qiladi va ularga «Milliy ashulalar uchun milliy she’rlar majmuasi» deb umumiy nom beradi. Bu majmuaga «Atir gul», «Oq gul», «Qizil gul», «Pushti gul», «Sariq gul», «Yashil gul», «Safsar gul» to‘plamlari kirgandi.

Mustahkamlash: O'quvchilarni baholash.

Hamza Hakimzoda Niyoziy hayotidagi eng muhim voqealar to‘g‘risida so‘zlab bering.

Hamza she’rlari bilan aytiladigan qanday qo‘shiqlami bilasiz?

Hamzaning m a ’ ri fa r p a rv a r bo‘lib shakllanishiga nimalar sabab bo‘lgan deb o‘ylaysiz?

Uning qaysi dramatik asaiini to‘liq tomosha qilgansiz? Taassuro- tingizni sinfdoshlaringizga gapirib bering.

Uyga vazifa adib asarlaridan na'munalar o'qish.