Inegralning iqtisodiyotdagi tadbiqlari

Integralning iqtisodiyotdagi tadbiqlari

1. Iste’molchining va ta’minotchining ortiqcha foydasi

• Bozorda muvozanat narx o`rnatilgandan so`ng maxsulotni yuqoriroq narxda sotib olmoqchi bo`lgan ite’molchilar uni muvozanat bahosida sotib olish natijasida qandaydir yutuqqa ega bo`ladilar. Ana shu iste’molchilarning yutuqlari yig`indisi iste’molchilarning ortiqcha foydasi deb ataladi.
• Xuddi shuningdek maxsulotini muvozanat bahosidan arzonroqqa yetkazib beruvchi ta’minotchilar muvozanat bahosi o`rnatilgandan so`ng ma’lum yutuqqa erishadilar, ta’minotchining ana shunday yutuqlarining yig`indisi ta’minotchining ortiqcha foydasi deyiladi

Misol

Agar tovarning narxi 2500 so`m bo`lsa, uni 10 ta iste’molchi va tovar narxi 1500 so`m bo`lsa, uni 30 ta iste’molchi sotib olishi mumkin bo`lsin. Agar tovar narxi 1000 so`m bo`lsa, uni 80 ta odam sotib oladi. Agar bozordagi muvozanat narx 1000 so`m ekanligi aniqlangan bo`lsa, u holda iste’molchining ortiqcha foydasi qanday bo`ladi?

Iste’molchilarning ortiqcha foydasi

Ta’minotchilarning ortiqcha foydasi

Misol

• Quyida maxsulotning talab va taklif funksiyalari berilgan:
• Talab funksiyasi:
• Taklif funksiyasi:

Bu yerda: P-bir birlik maxsulot bahosi, q- maxsulot miqdori.

Topish kerak: a) tovarning muvozanat bahosi va miqdorini;

b) iste’molchilarning ortiqcha foydasini;

c) ta’minotchilarning ortiqcha foydasini.

Masalaga mos chizma:

2. Marjinal xarajat va marjinal daromad funksiyalariga ko`ra umumiy xarajat va yalpi daromad funksiyalarini aniqlash

• MC- marjinal xarajat
• MR- marjinal daromad
• TC- umumiy xarajat
• TR- yalpi daromad

Yalpi daromad

Umumiy xarajat

1.1. Agar firma maxsulot ishlab chiqarishni 10 birlikdan 20 birlikka oshirsa u holda yalpi daromad qanchaga oshadi?

2.1. Agar firma maxsulot ishlab chiqarishni 6 birlikdan 10 birlikka oshirsa u holda umumiy xarajati qanchaga o`zgaradi?

Mustaqil ta’lim