Industrial iqtisodiyot

ishlab chiqarish va boshqa ijtimoiy munosabatlarning 
subyekti hamdir
. Odamlar faoliyati shu munosabatlar orqali ro‘yobga 
chiqadi. Bu faoliyat yo‘nalishi va natijalari xodimning o‘z faoliyatida qanday 
o‘y-fikrlarga, tasavvurlarga, maqsadlarga, hayotiy yo‘l-yo‘riqlarga, 
muddaolarga va psixologik e’tiqodlarga amal qilishiga bog‘liq. Shu sababli 
inson omilining mohiyati, ahamiyati va mazmuni tahlil etilganda gap faqat 
inson haqidagina emas, balki avvalo inson yashab, mehnat qilayotgan 
ijtimoiy munosabatlarning butun tizimi bilan belgilanuvchi ijtimoiy sifatlar, 
faoliyatni rag‘batlantiruvchi omillar va muddaolar haqida borishi kerak.
 
Qisqacha xulosalar 
1. Ishlab chiqarishning iqtisodiy-ijtimoiy samaradorligi muhim 
kategoriya sifatida, umuman olganda ishlab chiqarish jarayonining 
samaradorligini, erishilgan natija bilan jonli va buyumlashgan mehnat 
o‘rtasidagi nisbatlarni o‘rganadi. 
2. Sanoat ishlab chiqarishi samaradorligining doimiy oshib borishi 
obyektiv zarurat hisoblanadi va milliy daromadning keskin ko‘payishiga 
imkoniyat yaratib beradi. 
3. Samaradorlik umumiy nazariyasida mezon muammosi, ya’ni 
baholash o‘lchovi, asosiy nuqtai nazar masalasi alohida o‘rin egallaydi. Jami 
ijtimoiy mehnatni tejash, uning unumdorligi o‘sishi samaradorlikning mezoni 
hisoblanadi. 
4. Iqtisodiy hisoblash va tahlil tajribasida ikki xil samaradorlikni 
farqlaydilar. Birinchi -
 
bu umumiy (mutloq) samaradorlik, ikkinchisi- qiyosiy 
samaradorlik. 
5. Sanoat ishlab chiqarishi samaradorligining darajasi turli xil o‘zaro bir 
biri bilan bog‘liq omillar ta’siri ostida shakllanadi. 
 
O‘z-o‘zini nazorat qilishga oid savollar 
1.
Samaradorlik tushunchasi, uning turlari, mezoni va ko‘rsatkichlari. 
2.
Mutloq iqtisodiy samaradorlik va uni hisoblash usuli. 
3.
Ishlab chiqarishning qiyosiy-iqtisodiy samaradorligi. 
4.
Ishlab chiqarishning samaradorligini oshirishga ta’sir etuvchi omillar. 
5.
Sanoat ishlab chiqarish samaradorligini oshirishning asosiy yo‘llari. 

---

124