Имо-ишоралар сири

31-қоида 
«Муштумзўр»нинг иродаси
Агрессиянинг асосий ишораси – тугил-
ган мушт. Ушбу ишора агрессиянинг турли 
босқичларини ифодалаши мумкин. Агар 
суҳбатдошингизнинг иккала қўллари ҳам 
кийим чоки бўйлаб тугилган бўлса, бу ин-
сонда салбий кайфият ортиб бораётгани, у 
яккама-якка курашга чоғланаётгани белги-
сидир. Агар муштлар аста кўтарилиб, кўкрак 
қисмига етса, бу хатарли омилдир. Инсон 
муштлашиш ҳолатини қабул қилди, зарба 
беришга тайёрланди, энди унинг агрессияси 
очиқ кўринишга ўтишига саноқли сония-
лар қолди. Агар суҳбатдошингиз муштлари 
«қичиша бошласа» – у мушт қилиб тугилган 
бир қўлини бошқа қўли бармоқлари билан 
қашлаётган бўлса, бу ҳолатда ҳам у сизга 
нисбатан салбий муносабатга киришган.
Агар суҳбатдошингиз қўллари билан ўз 
елкасини ушлаб турган бўлса – бу унинг ўз 
жаҳлини босиб турганидан далолат. Яъни, 
инсон ҳамла қилишга тайёр, лекин ўзини 
тутиб туришга ҳаракат қилмоқда. Агар у 
Новербал сигналларга қараб 
инсоннинг агрессив кайфиятини 
аниқлаш жуда муҳим. Агрессия
1
деганда нафақат тўғридан-тўғри 
куч ишлатишни, балки салбий 
муносабатни, қаршилик қилишга 
ҳозирликни тушунамиз.
1
агрессия
–
тажовузкорлик,
тажовуз
Aim.Uz-Axborot Izlash Markazi

---

88
билан яккама-якка жангга киришиш ния-
тингиз бўлмаса, бундай аломатни кўрга-
нингизда сўзлашув тактикангизни ўзгарти-
ришингиз, мавзуни буриб юборишингиз, 
товуш оҳангизни юмшатишингиз лозим.
Сизга нисбатан агрессив кайфиятдаги 
инсонга хос ишора – қўлларини орқасига 
қилиб олиш. Бундай ишора хатарли, чун-
ки қўллар суҳбатдошга кўринмайди. Агар 
инсон қўлларини орқасига қилиб оладиган 
бўлса, у сиздан бирор нарсани яшираётган-
дай тасаввур уйғонади, эҳтимол, бу нарса 
олдиндаги олишув учун мўлжалланган қу-
ролдир. Қурол бўлмаган тақдирда ҳам, бу 
ишора ўз-ўзидан жуда хатарли ва инсонда 
бехосият мақсад борлигини билдиради.
Суҳбатдошингизнинг агрессив кайфия-
тини тарқатиш учун қуйидаги новербал 
воситалардан фойдаланишингиз мумкин. 
Биринчидан, ораларингиздаги масофани 
қисқартиришга ҳаракат қилинг, сезги омили 
билан таъсир кўрсатинг – суҳбатдошингизга 
қўл теккизинг. Ёдда тутингки, сизнинг барча 
ҳаракатларингиз жуда секин, оҳиста бўлсин, 
акс ҳолда у ҳаракатингизни сизнинг ҳужумин-
гиз сифатида қабул қилиши мумкин. Шуни 
ҳам унутмангки, агар у «шубҳасиз» агрессив 
кайфиятда бўлса, яъни сизнинг хатти-ҳара-
катларингиздан қатъи назар, аввалдан мушт-
лашишни режалаштириб қўйган бўлса, ҳеч 
қандай восита сизга ёрдам бера олмайди. 
Сиз суҳбатни тўхтатиш ва хавфсиз жойга ке-
тиш ҳақида ўйлашингиз керак. Шундай қил-
сангиз, у ўз жаҳлини сизга эмас, балки бош қа 
бир кимсага сочиши ҳам мумкин. 
Aim.Uz-Axborot Izlash Markazi

---

89