Иминов Бегзод фарғона давлат университети тарих факультети фуқаролик жамияти кафедраси

2.Ислом динининг диний экстремизм ва терроризмга муносабат. Бугунги кунда инсоният терроризм мамлакатлар халқлари учун катта таҳдид солаётганини тушуниб етди. Шунингдек, унинг ислом динига ҳеч қандай алоқаси йўқлигини, ислом тинчлик ва меҳрибонлик дини бўлган, одамларга раҳм-шафқатли ва адолатли бўлишни, муҳаббат ва биродарликни буюрадиган дин эканлиги тўғрисидаги ҳақиқатни бутун дунё тушуниб етди. Ислом динини ниқоб қилиб қабиҳ ишларни амалга ошираётган бир гуруҳ мутаассиблар ер юзидаги қарийб икки миллиарддга яқин мусулмонларнинг дунёқарашини белгилай олмайди. Диний экстремизм қандай кўринишда бўлмасин, қандай ном билан аталмасин унинг асосий мақсади ҳокимият тепасига чиқиш эканлигини, диний экстремизм ҳақиқий ислом динига заррача алоқаси йўқлигини ёшлар тушуниб олишлари ҳам бугунги куннинг долзарб вазифасидир.
Исломнинг чинакам ахлоқий асосларини англаб етган кишининг шафқатсизлик, ваҳшийлик, куч ишлатиш тарафдори бўлишини тасаввур қилиш қийин. Худди шунинг учун ҳам Ислом таълимоти экстремизм ва террорчилик балосини таг-томири билан тугатиш йўли ҳисобланади. Ислом дини жаҳолатнинг ҳар қандай кўринишига қарши бўлиб, одамлар қалбига тартибсизлик, душманлик, бузғунчилик, ёвузлик ва нафрат уруғини сочадиган кимсаларнинг ҳатти-ҳаракатларини ҳеч қачон қўллаб қувватламайди. Бутун дунёда террорчилик ва экстремизмга қарши кураш йўлида зудлик билан қўйилиши керак бўлган биринчи қадам бу жамиятда маърифат, маънавий, ахлоқий тарбияни йўлга қўйиш, маърифий исломдан фойдаланишдир.
Ислом маърифати-маънавиятимизнинг таркибий қисми бўлиб, у эътиқод эркинлиги сифатида дахлсиздир. Аммо диний экстремизм мазҳабпарастлик, ақидабозлик - ўта хавфли ҳодиса. Бизни оқил ва ориф этадиган, фазилатимизга фазилат қўшадиган таълимотларни олишимиз, жаҳолат ва тубанликка, айирмачилик ва маданиятсизликка тортадиган оқимлар, иллатлардан узоқ турушимиз, жамиятимиз якдиллигига раҳна соладиган гуруҳлар таъсирига берилмаслигимиз ва ёшларни ҳам шу руҳда тарбиялашимиз зарур.
Ислом ҳеч қачон қирғинга, биродаркушликка, қон тўкишга даъват этмайди. Одам ўлдирма, ноҳақ қон тўкма, бировнинг ҳақини ема, зино қилма сингари муқаддас тушунчалар ислом ахлоқининг асосий устунларидан саналади. Пайғамбаримиз Муҳаммад саллоллоҳу алайҳи ва салам: «Исломнинг энг ишончли нарсаси иймондур». Ва шу билан баробар: «Мусулмонни сўкмоқ - гуноҳдир, унга қурол кўтармоқ - куфрдир, уни ғийбат қилмоқ - улуғ гуноҳдир мўминнинг қони ҳаромдур»¹⁷ - деганлар. Ўзини соф диндор ҳисоблаётган ақидапарастлар ва ваҳоббийлар-чи, нимага биродаркушликдан, ноҳақ қон тўкишдан қўрқмаётирлар? Чунки улардаги ҳокимиятга, давлатга эгалик қилишга интилиш ҳисси қалб кўзларини кўр қилиб қўйган. Улар аллақачон нафс қулига айланиб қолишган. Улар учун дин, намозхонлик бир баҳона, ниқоб. Бу гуруҳ шу ниқобдан фойдаланиб, қанчадан-қанча гуноҳ ишларга, жиноятларга қўл ураяпти.
Бизнинг йўлимиз аниқ-равшан: дин инсон руҳияти, қалбини поклайди. Конституциямизда белгилаб қўйилганидек, ҳар ким истаган динига эътиқод қилиш ёки ҳеч бир динга эътиқод қилмаслиг

1 Қаралсин: Беруний. "Қадимга Халқлардан қолган ёдгорликлар". Танланган асарлар, Т. I – Б. 72.

2Хиндистонда кишиларни бир-бирига аралашмайдиган табақаларга; брахман (кохин)лар, кхатрий (ҳарбий)лар, вайший (савдогар), хунарманд, ўрта табақалар), шудрийларга, яъни бошқа табақаларга хизмат қилувчи энг паст табақа ҳисобланган хизматкорга бўлишдан иборат қатьий диний таьлимотга асосланган.

3Ведалар эрамиздан илгариги 11 минг йиллик ўрталаридан бошлаб пайдо бўлган. "Веда"-қадимги хинд тили - санкскритда "билим" демакдир. Улар 4 тўпламдан иборат: 1) гимнлар ва дуолар; 2) маросимчиликда ижро этиладиган гимнлар; 3) қурбонликка оид қоидалар ва дуолар; 4) ёвуз кучларга қарши дуо ва афсоналар.

4Упанишадлар эрамиздан олдинги минг йилликлар бошларида пайдо бўлган. Упанишадлар-санкскритча,"сирли таълимот" деган маънони англатувчи, ведаларни шарҳлаш жараёнида юзага келган ахлоқни ва бошқа характердага рисолалар бўлиб 250 га яқиндир.

5 Энциклопедия. – Т. 4. – Т.: - Б. 294.

6 Кейинчалик синагога (грекча йиғилиш) яхудийлар ибодатхонаси ролини ўйновчи диний ташкилот ва ибодат уйига айлантирилган.

7 Библия (юнонча - китоблар демакдир). Иудизм ва христианликлар муқаддас ёзувлар тўплами бўлмиш бу китоб ўн беш аср мобайнида (милоддан аввалги ХIII аср ва милоднинг II асрлари) вужудга келган.

8 Беруний. Абу Райхон. Қадимги халқлардан қолган ёдгорликлар. Т.1. Т.: Фан, 1968. – Б. 244.

9 Исо номига қўшилган «Масих» сўзи қадимий яхудий тили – ивритдаги мешнах сўзидан олинган бўлиб, «силанган» ёки «сийланган» маъноларини билдиради.

10 Малик – подшоҳ дегани бўлиб маликоия – подшоҳ билан бир мазҳабдагилар деганидир.

11 Беруний китобда санани шундай мавҳум келтиради.

12 Беруний. Абу Райхон. Қадимги халқлардан қолган ёдгорликлар. Т.1. Т.: Фан, 1968. – Б. 331.

13 Обидов Р. Қуръон ва тафсир илмлари. – Т.: 2000. – Б. 48.

14 Қаранг: Камилов Н. 1-китоб-Т.: 1996. Б-13.

15 Қаранг: Камилов Н. 1-китоб-Т.: 1996. Б-13.

16 Керимов Г.М. Шариат и его социальная сущность.-М., Наук, 1978. -С. 15.

17 Ахлоқ одобга оид ҳадис намуналари. Т., Фан. 1990, Б. 57-63.