Ilmiy maqola va tadqiqotlar

200

---

Xususiy  uyushmalar:  a)  Ish  otlaridan  birinchi  turlari 
(yozmoq,  bilmak,  bormoq)  ham  ikinchi  turlari  iyozish,  bi- 
lish,  borish,  kelish)  gapning bir boiagi boig‘anda o‘zlariga 
tegishli  toidirgichlari bilan uyushadilar,  ham  shul  uyush- 
ma hohda gapning bir boiagi sanaladir.
Men  kitob  o ‘qumoqni sevaman.
Sen xat yozishdan  qochasan.
Saboqg‘a  kirmaslik yomondir.
Men  seni  tanimoqdan  mamnun  bo ‘Idim.
Men  kechalari  uy poylash  uchun  kelin  bo ‘Idimmi ?
( Cho ‘Ipon)
Bu so ‘zni eshitish  bilan  Samandar akaning ko ‘zlari chax- 
chayib  ketdi.
( Cho ‘Ipon)
Men  shunday  mashqni  eshitishdan  bezgan  edim.
b) 
Sarfda  11,  12,  16,  20,  21,  22 raqamlar bilan ko‘rsat- 
gan borg‘uchi,  bormoqchi,  borar,  borg‘an,  borarliq,  borg‘uliq 
shakhda b o ig ‘an sufatlar ham gapning bir boiagi bo‘lg‘anda 
o‘zlariga tegishli toidirgichlar bilan uyushadirlar ham shul 
uyushma hohda gapning bir boiagi sanaladirlar.
Jumalg‘a  maqola  berg‘uchilar yiildilar.
Gazetaga  maqola yozmoqchi yigit  idorag‘a  chaqirildi.
Biz sen  kabi  ishbuzar odamlar bilan  hisoblashamiz.
Bizga  kulganlarga  biz ham  kulamiz.
Ahmat bukun  o ‘qushqa yararliq  bir kitob  ololmadi.
Sen  kecha  tarixda yozg‘uliq  bir so‘z so ‘ylading.
Zikrga  boshqa  shaharlardan  ham  o ‘tli  nafas  bilan
o ‘quyturg‘an  hofizlar keladirlar.
(Cho ‘Ipon)
Hasratli  ko‘ngil buzaturg‘an  bir yig‘i  eshitilar edi.
(Cho ‘Ipon)
Boshqa muridlar bera olmag‘an bir narsa bermakchi edi.
( Cho ‘Ipon)
Barchin  bu yerdan  ko ‘charini  bildi.
(«Alpomish»  dostoni)
j)  Sarfda  (birinchi  bosma  40—41nchi  betlarda)  zamon- 
siz fe’llardan deb ko‘rsatilgan yozg‘ali, yozg‘ach, yozib  shak-
201

---

lidagi  fe’llar  ham  gapka  kirgach  o‘zlariga  tegishli  toidir- 
gichlar  bilan  uyushadirlar.
Bu kecha kitobimni yozib bitirgali o ‘tirg‘an edim,  kitobim- 
ni  bitira  olmag‘ach,  kayfim  qochdi.
Domlamizning esi o ‘ziga  kelgach  ukazni  buka boshladi.
(A.  Q.)
Darchani ochib u hovliga kirdi.
(Cho ‘Ipon)