Ilmiy bilimlerdiń rawajlanıwı hám olardıń nonatexnologiyalarda ornı

Ájiniyaz atindaģi Nókis mámleketlik pedagogika instituti
Magistratura bólimi “ Mektepke shekemgi tálim ”
1-kurs magistranti
Jaqsimuratova Dilbarnin’
“Ilimiy izertlew metodologiyasi ” páni
Ilmiy bilimlerdiń rawajlanıwı hám olardıń nonatexnologiyalarda ornı.

temasi boyinsha islengen.

ÓZBETINSHE JUMISI

Qabillag’an: Z.Esnazarova

Tapsirdi: D. Jaqsimuratova
Tema.Ilmiy bilimlerdiń rawajlanıwı hám olardıń nonatexnologiyalarda ornı.
Búgingi kúnde Ózbekstan Respublikasında túpkilikli siyasiy, ekonomikalıq, ruwxıy, hám bilimlendiriw isloxotlarni jedel pátda ámelge asırılıp atır. Ásirese, ekonomikalıq isloxotlar nátiyjesinde mámleketimizde eriwilayotgan úlken rawajlanıw buǵan ayqın mısal bóle aladı. Atap aytqanda, bul processlerdiń negizinde pán hám texnika rawajlanıwınıń áhmiyeti sezilerli bolıp tabıladı. Biziń dáwirimizde ilimiy hám texnikalıq rawajlanıw global áhmiyetke iye bolǵan omilga aylandı.
Ilimiy texnikalıq rawajlanıw kóp tárepten mámleketler hám regionlar ekonomikası ortasındaǵı munasábetlerdi belgileydi. Ilimiy ashılıwlar hám dóretpeler insaniyat ómirin turaqlı túrde ózgertiretuǵın islep shıǵarıw aparatlarida, ishlab shıǵarıwda, xalıqninig ite'molida keń miqiyosda axamyatli bolıp tabıladı. Ilimiy-texnikalıq rawajlanıw, hár qanday mámlekettiń ilimiy-texnikalıq potencialı mámleketler ekonomikasınıń tiykarǵı háreketlendiriwshi kúshi bolıp tabıladı. Ilimiy-texnikalıq izertlewler jańa basqıshı sharayatında, mámleketler ekonomikasın strukturalıq tárepten maslastırıw sharayatında ilimiy hám texnalogik potensial, tóplanǵan sanaat hám ilimiy potencialǵa tiykarlanǵan rawajlanıw, ózin ózi rawajlandırıw tendensiyasi máselesi sheshiwshi áhmiyetke iye. Sanaatda pán-texnikalıq rawajlanıwdıń tikkeley nátiyjesi jańalıqlar bolıp tabıladı. Bul ilimiy bilimler, ámelge asırilatuǵın injenertlik hám texnologiya daǵı ózgerisler, quramalı processlerdi puqtalıǵın támiyinlew hám joqarı texnologiyalı ónimdi jaratıw, satıw bazarın jaratıw, marketing, islep shıǵarıwdı keńeytiw sıyaqlı mashqalalardi sheshiwge ılayıq. Búgingi kúnde dúnyadaǵı hesh bir mámleket ilimiy hám texnalogik rawajlanıwdıń jetiskenliklerin ekonomikalıq tárepten nátiyjeli ámelge asırmastán turıp, xalıq dáramatları hám tutınıw máselelerin hal eta almaydı. Mámlekettiń ilimiy-texnikalıq potencialı tábiy hám miynet resursları menen bir qatarda hár qanday zamanagóy mamlkat milliy ekonomikası natiyjeliliginiń tiykarın quraydı. Jurtımız búgingi kúnde rawajlanıwdıń tez su'ratli jolında bormoqda, bunda Ózbekstan Respublikası Prizidentining 2017-jıl 7- fevral daǵı PF-4947- sanlı pármanı menen tastıyıqlanǵan 2017-2021- jıllarda Ózbekstan Respublikasın rawajlandırıwdıń besew ústivor baǵdarı “Háreketler strotegiyasi” Respublikanıń aldına qoyǵan maqsetin ańlatiwshı jol kartası esaplanadı hám ol jaǵdayda belgilep berilgen milliy ekonomikanıń proporcionallıǵı hám turaqlılıǵındı támiyinlew, onıń quramında sanaat, xizmet kórsetiw tarawı, kishi biznes hám jeke isbilermenlik úlesin kóbeytiw, islep shıǵarıwdı modernizasiya qılıw, texnikalıq hám texnologiyalıq tárepten jańalaw, islep shıǵarıw, transport -kommunikasiya jáne social infratuzilma joybarların ámelge asırıwǵa qaratılǵan aktiv investisiya siyasatın aparıw sıyaqlı jónelisler belgilengen ásirese islep shıǵarıw kárxanaların modernizaciyalaw máselesine ayrıqsha yondoshilgan. Sol sıyaqlı máselelerdi unamlı sheshiw xamda mámleket ekonomikasınıń básekige shıdamlılıǵın asırıw maqsetinde innavatsion siyasatti izbe-izlik menen dawam ettiriwge qaratılǵan mámleket siyasatın islep shıǵıldı. Bul maqsetlerde 2020 -jıl “Ílım bilim betamli ekonomikanı rawajlandırıw jılı” dep at berildi. Álbette innovatsiyanı engiziw pán-texnika rawajlanıwı menen bekkem baylanısqan. Zamanagóy sharayatlarda jáhán páni hám innovatsiya iskerliginiń jetiskenliklerinen keń paydalanıw jámiyet hám mámleket ómiriniń barlıq tarawların izbe-iz va turaqlı rawajlandırıwdıń, mámlekettiń múnásip keleshegin dúziwdiń zárúrli faktorı bolıp barıp atır. Sonday-aq, Ózbekstanda ǵárezsizliktiń dáslepki jıllarından mámleketimiz ilimi, jetekshi ilimiy mektepler, birinshi náwbette, eń iri hám zárúrli áhmiyetke iye shólkem - Ózbekstan Respublikası Pánler akademiyasın jáne de rawajlandırıw ushın bekkem tiykar jaratılıwma bólek itibar qaratildi. Universitet hám texnika institutları islep shıǵarıw kompaniyaları hám firmalar menen birgelikte patentlengen islenbede óz qatnasıwı úlesin belgilep izertlew hám innovciyalıq joybarlardı ámelge asırǵandagina ilim hám óndiristiń integraciyalashuv procesi úlken nátiyje beredi.

Qoraqalpag’istan Respublikasi Mektepke shekemgi bilimlendiriw sho’lkemleri ni AKT texnologiyasi menen to’liq tamiyinlew




Prayekt basshisi: D. Jaqsimuratova

Prayekt 5 jil muddetke duzilgen. 2022-2025 jillar aralig’inda a’melge asiriliwi ko’zde tutilmaqta


Maqseti: MSHBSH de AKT texnologiyasini jan’ede rawajlandiriw, balalardin’ kompyuter sawatxanlig’ini rawajlandiriw




Waziypasi: Shinig’iw processini u’namli sho’lkemlestiriw. Balalarnin'sawadxanligini ja'nede jetilistiriw



Bul prayekti a’melge asiriw ushin 2,5 milliard qarji kk boladi. Prayektti a’melge asiriwdi Qoraqalpag’istan Respublikasi Ministrler Ken’esi a’melge asiradi





Prayekt a’melge asirilg’annan keying natiyje Bilamiz XXI asir kompyuter asiri esaplanadi, sonin’ ushin har bir bala, keleshek- awlat kompyuterden erkin paydalana biliwi kerek. Sonin’ ushin baqsha sha’rayatini ja’nede rawajlandiriw balalardin intelektual qa’biletlerini jetilistiriw, olardin’ aqil-oyin rawajlandiriw na’zerde tutilmaqta