Ilmiy-amaliy tibbiyot jurnali issn 2010-7773 O‘zbekiston vrachlar assotsiatsiyasi toshkent o’zbekiston Vrachlar Assotsiatsiyasi 2022 yil

Тадқиқот усуллари. 
Изланишлар 2 та 
чорвадорлар ичида олиб борилди. Тумандаги 
1- чорвачилик хўжалигининг 11 нафар ва 2- 
чорвачилик хўжалигининг 15 нафар ишчилари 
ҳамда назорат гуруҳи учун иккала хўжаликнинг 
туман марказидаги 4 нафар иш юритувчила-
ри олинди. Ишчиларнинг фаолияти баҳор, ёз, 
куз, қиш мавсумларида кузатилди[5]. Уларнинг 
ишлаш фаолиятидаги зарарли омиллар: ша-
мол тезлиги, юқори ва паст ҳарорат, намлик, 
қуёш радиацияси, шовқин, мажбурий ишчи 
ҳолатлар ўрганилди. Ташқи муҳит омиллари 
махсус асбоблар (психрометр, анемометр, тер-
мометр, барометр, шумомер - ИСҲВ 1, аспира-
торлар) ёрдамида текширилди. Чорвадорларга 
иш жараёнида таъсир етувчи салбий омиллар 
натижасида уларнинг организмида бўлади-
ган ўзгаришларни аниқлаш мақсадида аноним 
сўровнома олинди. Изланишлар даврида ту-
ман санитария – эпидемиологик осойишталик 
ва жамоат саломатлиги ходимлари билан ҳам-
корликда иш олиб борилди ва уларнинг йиллик 
маълумотларидан фойдаланилди [6].
Тадқиқот натижалари.
Ўтказилган текши-
рув натижаларидан қуйидагилар аниқланди: 
1-чорвачилик хўжалигида ёзда максимал ҳа-
рорат + 48 ºC, қишда минимал ҳарорат -11 
ºC; 2-чорвачилик хўжалигида ёзда максимал 
ҳарорат + 49 ºC, қишда минимал ҳарорат -12 
ºC га етади ва ишчилар шу ҳароратда очиқ ҳа-
вода бўлишади. Туман марказидаги (назорат 
гуруҳи) иш юритувчиларда ёзда ва қишда ҳа-
рорат + 20 + 30 ºC атрофида бўлади ва улар 
очиқ ҳавода ишлашмайди. Йиллик ҳарорат ўз-
гаришлари 1-жадвалда келтирилган.
1-жадвал
Чорвадорларнинг иш жараёнидаги мавсумий ҳарорат ўзгаришлари ( ºC da ).
Баҳорнинг 
1- 
ярмидаги 
ҳарорат
Баҳорнинг 
2- 
ярмидаги 
ҳарорат
Ёзда