Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

133 - САВОЛ: ДОЦЕНТ – БУ КИМ?
ЖАВОБ: Доцент – (лотинча, “dosene” – таълим берувчи) бир 
қанча мамлакатларда олий ўқув юртлари ўқитувчиларининг илмий 
унвони ва лавозими. 
Ўзбекистонда доцент унвони кафедра мудири ва бошқа лаво-
зимларга танлов бўйича сайланган ёки шу лавозимларда шартнома 
асосида ишлаётган ёхуд олий ўқув юртининг ректори (ўқув ва илмий 
ишлар бўйича проректори), малака ошириш институти ва унга 
тенглиштирилган ўқув юртларининг директорлари (директор 
ўринбосари) лавозимларини эгаллаб турган, уларда ўқув йили 

---

105 
давомида муваффақиятли фаолият кўрсатган, олий ўқув юртлари ва 
ёки малака ошириш институтларида камида 3 йил педагог бўлиб 
ишлаган ҳамда педагогик фаолиятида фойдаланилаётган, шу 
жумладан, диссертация ҳимоясидан кейин матбуотда эълон қилинган 
илмий ва ўқув-методик ишларга эга бўлган фан докторлари ва 
номзодларига берилади.
Олий ўқув юртида камида 5 йиллик педагогик иш стажига эга, 
коллеж, лицей, гимназия, ўрта махсус касб-ҳунар ўқув юртлари учун 
дарслик ёки ўқув қўлланмалари, умумий ўрта таълим мактаблари 
учун дарсликларнинг якка муаллифлари бўлиб, танлов бўйича ёки 
шартнома асосида кафедра мудири, доцент лавозимига тайинланган 
ва мазкур лавозимларда ўқув йили давомида муваффақиятли 
ишлаган олий маълумотли, юқори малакали мутахассисларга ҳам 
илмий даражаси бор йўқлигидан қатъи назар, доцент унвони 
берилиши мумкин. 
КЎРСАТМА: Таълим-тарбия жараёнини олиб боришда илмий 
унвонга эга бўлиш, илмий-педагогик ходимлар интеллектуал 
салоҳиятини оширади, жамоа олдидаги нуфузи ва ўнини му-
стаҳкамлайди ҳамда энг асосийси, таълим олувчиларнинг унга 
бўлган ҳурмати доимо юқори бўлади. 
134 - САВОЛ: ЁЗУВ – БУ ҚАНДАЙ БЕЛГИЛАР ТИЗИМИ?
ЖАВОБ: Ёзув – муайян бир йилда қабул қилинган ва кишилар 
ўртасидаги мулоқотга хизмат қиладиган ёзма белгилар ёки 
тасвирлар тизими. 
КЎРСАТМА: Энг аввало, соғлом ижодий муҳитни ташкил 
этиб олиш керак, яъни илмий илмий тадқиқот ишига керакли 
ёзувларни ва улар асосида ифодаланадиган маълумотларни ҳамда 
ахборотларни йиғиш имкониятини яратиб, уни режалаштириш ва 
мувофиқлаштиришга киришиш керак.