Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

129 - САВОЛ: 
ДАСТУР – БУ ҚАНДАЙ ФАОЛИЯТ 
РЕЖАСИ? 
ЖАВОБ: Дастур – олдиндан тайёрланган алгоритм ва ҳи-
соблаш техникалари воситаларига асосланган ҳамда бажа-
риладиган ишнинг шарт-шароити, мақсади ва вазифасини эъти-
борга олиб, унинг бирор ёки бир формал (шартли) алгоритмик 
тилдаги аниқ ва тўлиқ ифодаланиши. 
Дастурнинг мақсади муайян алгоритм ёрдамида амалларни, 
ҳаракат-фаолиятини компьютер воситасида амалга ошириш бўлса, 
вазифаси эса алгоритмни бирор алгоритмик тил воситасида ЭҲМ 
тилига кўчиришдан иборатдир. 
Дастур алгоритмлаш ва дастурлаш асосида жараёнлар 
кечишини 
тавсифлашнинг 
кўргазмалилигини 
таъминлаш 
соҳаларида фойдаланилади. 
Дастур дастурлаш алгоритмларини ҳаётга кенг жорий 
этишнинг асосини ташкил этади. 
Дастур ишни самарали ташкил этишни ҳам ўргатади. 
Дастур – бажариладиган иш ёки бирор фаолият режаси. 
Дастур – бирор масалани ечишда компьютер бажариши лозим 
бўлган амалларнинг изчил тартиби. 
КЎРСАТМА: Таълим олувчиларга таълим-тарбия беришда 
ўқув режаси ва дастурларини, шу жумладан, компьютер дас-
турларини ҳам оғишмай амалга оширишда инновацион таълим 

---

102 
методи ва технологияларидан фойдаланишга кенг имкониятлар 
яратишни ўйлаб фаолият юритиш керак. 
130 - САВОЛ: 
ДАСТУРЛАШТИРИЛГАН ТАЪЛИМ – БУ 
ҚАНДАЙ ТАЪЛИМ? 
ЖАВОБ: Дастурлаштирилган таълим – ўқув жараёнини 
муайян тартиб (дастур) асосида ташкил этиш. 
Дастурлаштирилган таълим кибернетика, информатика, 
математик логика ва ҳисоблаш техникасининг самарали тамо-
йиллари ва мураккаб тизимларидаги бошқариш воситаларининг 
педагогикада жорий этилиши натижаси бўлиб, XX асрнинг 50-
йилларида пайдо бўлди. 
Дастурлаштирилган таълим ўқув материалини кичик-кичик 
қисмларга бўлиш, уни муайян тартибда баён этиш, ушбу 
қисмларнинг биридан иккинчисига ўтиш тартиби (қоидалари)ни 
белгилаш, хусусан, ҳар бир қисмни ўзлаштириш юзасидан аниқ 
кўрсатмалар, топшириқлар бериш, ўз-ўзини назорат қилишни 
таъминлаш каби йўллар билан амалга оширилади. 
КЎРСАТМА: Ижодий фаолиятингизда кибернетика, инфор-
матика ва бионика фанларидан кенгроқ фойдаланишга ҳаракат 
қилинг. Уларнинг бирлари бошқариш ва дастурлаш санъатларини 
таъминласа, кейингиси эса инсон омилига доимо эътибор бериб 
боришлигини таъкидлаб туради.