Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

689 - САВОЛ: 
ЖАМИЯТНИ АХБОРОТЛАШТИРИШДА-
ГИ ТУБ БУРИЛИШЛАР ҲАҚИДА ҚАН-
ДАЙ ФИКРДАСИЗ? 
ЖАВОБ: Жамияти ахборотлаштиришдаги туб бурилишларнинг 
қуйидаги учтаси ахборотлаштиришнинг мазмун – моҳиятини 
тубдан ўзгартириб юборди: 
Биринчиси ёзувнинг пайдо бўлиши; 
Иккинчиси китоб босиб чиқарилишининг механизация-
ланиши; 
Учинчиси электрон ҳисоблаш машиналари баъзасидаги фан ва 
техника инқилоби. 
КЎРСАТМА: 1. Ахборотлаштириш ахборот жараёнларини 
ривожлантириш восита ва шароитларининг бутун мажмуи бўлиб, 
тегишли техник базани яратиш, ташкилий - иқтисодий ислоҳот-
ларни ишлаб чиқишни ўз ичига олувчи компьютерлаштиришга 
кенгроқ ёндашишни назарда тутишлигини доимо эътиборга олиш 
керак. 
2. Янги ахборот технологиялари ахборотларни қабул қилиш, 
қайта ишлаш билан шуғулланади ва натижада янги 
(фойдаланувчига керакли кўринишдаги) ахборотни компьютер 
ёрдамида ишлаб чиқади. Шу сабабли ҳам ҳар қандай тадқиқот 
ишида янги билимларни шакллантиришда улардан самарали 
фойдаланишга ҳаракат қилиш керак. 

---

454 
690 - САВОЛ: 
ЗАМОНАВИЙ АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯ-
ЛАРИ ҚАНДАЙ ТУЗИЛМАГА ЭГА? 
ЖАВОБ: Замонавий ахборот технологиялари асосан қуйи-
дагича тузилмага эга: 

ахборотларни киритиш ва уларга ўзгартиришлар киритиш 
блоки; 

тасвирни (график, шакл, жадвал ва ҳ.к.) киритиш ва уларни 
қайта ишлаш блоки; 

сигнал ва оғзаки ахборотларни қайта ишлашни ҳисобга 
олиш керак; 

фойдаланувчининг компьютер билан мунтазам алоқали 
блоки; 

ахборот 
тизимларини 
ва 
технологияларини 
моделлаштиришнинг компьютерли вариантини яратиш блоки; 

ахборот алмашинувининг тармоқ технологияси (диалог 
юритиш видео ва телекоммуникация, электронпочта, видеотека, 
телетека, электронгазета) блоки; 

тақсимланган маълумотларни махсус алгоритм асосида 
қайта ишлаш блоки; 

зарур ёки лозим топилган жойларга тармоқлар (маҳаллий, 
минтақавий ва халқаро) бўйича ахборотни узатиш ва унинг етиб 
борганлигини аниқлаш блоки; 

узатилган ахборотни сифатли узатилганлигини назорат 
қилиш блоки. 
КЎРСАТМА: Илмий тадқиқот иши ва унинг натижасига 
эришиш жараёнини аввало ташкилий - тузилмавий модель 
кўринишида ифодалаб олиш керак. Бу орқали жараён кечишини 
оптимал режалаштириш ҳам мумкин, илмий тадқиқот ишини олиб 
боришнинг технологик харитасини ҳам тузиш мумкин бўлади.