Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

МУЛОҚОТЛИ ИШЧИ ДАСТУРЛАРГА 
ҚАНДАЙ ВАЗИФАЛАР ҚЎЙИЛАДИ? 
ЖАВОБ: Мулоқотли ишчи дастур – бу ўқув материалларини 
ўзлаштириш керак бўлган топшириқлар ва уларни бажариш ҳамда 
назорат қилиш бўйича тавсияларни ўзида мужассам этган 
таълимий дидактик асосни ифодаловчи дастур.
Унга қуйидаги вазифалар қўйилади: 

ишни режа асосида олиб боришни ўргатиш; 

ўқиш – ўқитиш бўйича алгоритмик тизимда ифодаланган 
маълумотларни компьютерда жорий этиш; 

тарбияга оид компьютерли тизимлар тузишга кўмаклашиш; 

касбий компьютерли ўйинларни тайёрлашга кўмаклашиш ва 
ҳ.к.
КЎРСАТМА: Мулоқотли ишчи дастурлардан фойдаланиш 
ёрдамида таълим-тарбия жараёнларини оптималлаштириш мум-
кин. Фақатгина улардан фойдаланишда қуйидагидек афзал-
ликларни эътиборга олиш керак бўлади: 
1. Мулоқотли ишчи дастурлар таълим ва тарбияга янги 
ахборот технологияларини жорий этишга кенг имкониятлар 
яратади, таълим ва тарбия жараёнларининг оптимал вариант-
ларини танлашни кафолатлайди, инновацион таълимни амалга 
оширишга кенг имкониятлар яратади.
2. Мулоқот ишчи дастурлардан фан бўйича компьютерли 
тизимларни яратишдан фойдаланилади, шунингдек, таълим - 
тарбия жараёнини компьютерлаштириш ва улар учун таълим 
берувчи дастурлар тузиш соҳаларида ҳам улардан кенг 
фойдаланиш мумкин. 
3. Замонавий таълим технологияларини яратишда мулоқотли 
ишчи дастурлар асосий пойдевор бўлиб ҳисобланади ва таълимни 
компьютерлаштиришда улардан мустақил равишда фойдаланиб 
борилаверади ҳамда бу жараён замон талаби асосида мунтазам 
равишда такомиллашиб бораверади.

---

405 
 
608 - САВОЛ: 
МУЛЬТИМЕДИА ДЕГАНДА НИМАНИ 
ТУШУНАСИЗ? 
ЖАВОБ: Мультимедиа – информатиканинг дастурий ва 
техникавий воситалари асосида аудио, видео, матн, графика ва 
анимация эффектлари асосида ўқув материалларини таълим 
олувчиларга етказиб беришнинг мужассамлашган ҳолдаги 
кўриниши.
Бунда компьютер ёрдамида ўрганилаётган обеъкт бўйича 
моделларни ва уларнинг тасаввурларини яратиш, сақлаш ҳамда 
керакли мақсадлар асосида уларни қайта ишлаш жараён амалга 
оширилади.
Таълим - тарбия жараёнида автоматлаштирилган ахборот 
технологиялари воситаларидан фойдаланишни ҳар қандай фанни 
ўзлаштиришда, ҳар қандай тарбия усулини қўллашда ижобий 
педагогик самараларини беради. 
Мультимедиа қуйидаги йўналишларда ривожланади: ахборот 
тизимларини 
ва 
технологияларини 
моделлаштиришнинг 
компьютерли вариантини яратишда; зарур жойларда тармоқлар 
бўйича ахборотларни узатиш ва унинг етиб борганлигини 
аниқлашда ва ҳ.к.
Мультимедианинг мақсади таълим олувчилар ўзлаштири-
шини ривожлантириш бўлиб, унинг вазифалари эса қуйида-
гилардан иборат: таълим олувчиларга ўзлаштириши лозим бўлган 
маълумотларни кўргазмали етказиш; ўзлаштирилиши лозим 
бўлган маълумотларни максимал даражада таълим олувчилар 
онгида ва тасаввурида пайдо қилиш.
Мультимедиа таълим - тарбияда инновацион ёндашувлар 
қилишнинг асосларидан бирини ташкил қилади, унинг ёрдамида 
юқори самарадорликка эришиб, юксак сифат ўзгаришлари қилиш 
кафолатланади. 
Мультимедиа таълим - тарбия жараёнига янги ахборот 
технологияларини жорий этиш соҳасида фойдаланилади ва унинг 
ёрдамида анимация жараёни самарали амалга оширилади.
КЎРСАТМА: Таълим - тарбия жараёнини оптималлаш-
тиришга оид тадқиқот ишини олиб борувчи ҳар қандай тадқиқотчи 
мультимедианинг таълим олувчилар ўзлаштиришини мунтазам 

---

406 
рашда ривожлантириб боришнинг ҳар бир қадамида мустаҳкам 
компьютерли асос бўлиб бораверишини эсдан чиқармаслик керак 
ва бу соҳадан у инновацион ёндашувлар қилишга ёрдам беради.