Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

 
249 - САВОЛ: 
МАТЕМАТИКА ФАНИ ҚАНДАЙ ЖАРА-
ЁНЛАР ҲАҚИДА БАҲС ЮРИТАДИ? 
ЖАВОБ: Математика фани (юнон “matematika”, “mathema” – 
билим, фан) – аниқ мантиқий мушоҳадаларга асосланган билимлар 
ҳақидаги фан. Унинг дастлабки объекти саноқ бўлгани учун 
кўпинча унга “Ҳисоб-китоб ҳақидаги фан” деб қаралган [ЎзМУ. – 
Т., 2003 . – 5 ж. – 513 б.]. 
Математика – бу юнонча билим, фан маъносини англатиб, 
аниқ мантиқий машғулотлардаги асосланган билимлар ҳақидаги 
таълимотдан иборат бўлиб, у инсоннинг ақлини ўстиради, 
диққатини ривожлантиради, кўзланган (режалаштирилган) 
мақсадга етиш учун ўзида қатъият ва иродани тарбиялайди, ўзида 
алгоритмик тарздаги тартиб - интизомлиликни таъминлайди ва энг 
муҳими унинг математик тафаккури кенгаяди. 
Математика фани атрофимиздаги оламни, дунёни билишнинг 
асоси бўлиб, рақамлар ва фигуралар ёрдамида теварак - атро-
фимизни ўраб турган воқеа ва ҳодисаларнинг ўзига хос 
қонуниятларини очиб беради, яъни жамият ва табиатда рўй 
берадиган жараён ва ҳодисалардаги қонуниятларни математик 
белгилар асосида ихчам кўринишда ифода этади ва энг асосийси, 
бу кўринишни (математика тилини) барча халқлар (миллатлар, 
дини, эътиқоди, тили қандай бўлишидан қатъи назар) тушунади. 
Умуман олганда, математикага мукаммал таърифни бериш 
жуда қийин, чунки ҳозирда фанда ва жамият (ҳаёт)нинг турли 
жабҳаларида математика фани ютуқларидан фойдаланмаган 
жойни топиш қийин. 
КЎРСАТМА: Педагогик тадқиқотларда ҳам математика фани 
ютуқларидан самарали фойдаланишга ҳаракат қилиш керак. Бунга 

---

183 
сабаб математика фани ютуқларидан фойдаланиш орқали 
қуйидаги афзалликларга эга бўлиш мумкин: тушунчалар, билим-
лар, илмлар, тенгламалар, функционал муносабатлар, функциялар 
ва шу кабиларнинг объектив оламнинг умумлашган образи ва 
моделлари бўлиб, улар воқейликни чуқурроқ таҳлилий билишга 
имкон яратади.