Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

75 - САВОЛ: 
МАЪЛУМОТЛАР ТЎПЛАМИ ҚАНДАЙ 
МАЪЛУМОТЛАРДАН ТАШКИЛ ТОПГАН? 
ЖАВОБ: Маълумотлар тўплами – бу фойдаланишга қулай шаклга 
келтирилган муайян фанни ёки таълим йўналишини ўзлаштириш 

---

67 
учун зурур бўлган, исбот талаб қилмайдиган маълумотлар, илмий 
кўрсаткич ва ўлчамлар, турли белги ва рақамлардан, илмий, илмий-
услубий, ижтимоий-сиёсий, маданий-маърифий, маънавий, амалий, 
иқтисодий ва бошқа соҳалардаги қисқа (ихчам, яхлит) 
маълумотлардан ташкил топган нашр. 
КЎРСАТМА: Маълумотлар тўпламидаги маълумотларни 
муаммо (масала) қўйилиши ва ҳал этилишига мос вазифаларнинг 
шартларига асосан уларни тизимлаштириб қўйиш керак. 
76 - САВОЛ: МАЪНАВИЯТ – БУ ҚАНДАЙ ТУШУНЧА? 
ЖАВОБ: Маънавият (арабча “маънавият” – маънолар мажмуи) – 
кишиларнинг фалсафий, ҳуқуқий, илмий, бадиий, ахлоқий, диний 
тасаввурлари ва тушунчалари мажмуи. 
Маънавият мафкура, тафаккур тушунчаларига яқин ва улар бир-
бирлари билан боғлиқ тушунчалардир. 
Маънавият – инсоннинг онги, ақлий қобилиятини, руҳий 
кечинмаларини яхшиликларга, эзгу-ниятларга тўла қалбини 
ифодаловчи кўп қиррали тушунча. 
Маънавият – кишининг ички, руҳий, ахлоқий қиёфаси тушунчаси 
бўлиб, маълум бир ахлоқ меъёрлари, маромлари асосида яшаш тарзи, 
умумий ҳаётдир. 
КЎРСАТМА: Таълим олувчиларда юксак маънавиятни шакл-
лантириш учун маънавий тарбиянинг қуйидаги компонентлари 
мазмун-моҳияти ҳақидаги маълумотларни улар онгига сингдириш 
керак: маънавий эҳтиёж, маънавий эътиқод, маънавий бемор, 
маънавий қашшоқ, маънавий поклик, маънавий маданият. 
77 - САВОЛ: 
МАЪНАВИЙ – АХЛОҚИЙ МАДАНИЯТ – 
БУ ҚАНДАЙ ТУШУНЧА? 
ЖАВОБ: Маънавий - ахлоқий маданият – Ўзбекистон халқининг 
анъаналари, тили ва маданиятини билиш, ҳурмат қилиш, миллий фахр 
туйғусини, 
ўқимишлилик 
ва 
ақл-заковатлилиги, 
ахлоқий 
намуналарининг мавжудлиги ва кундалик ҳаётида уларга ўхшашга 
интилиш, бўш вақтлардан фойдаланишнинг ижтимоий қимматли 

---

68 
усулларидан фойдаланишни билиши, ўзининг шахсий салоҳияти 
устида мунтазам қайғуриши ва бошқалар. 
КЎРСАТМА: Таълим олувчиларда маънавий - ахлоқий мада-
ниятни мустаҳкам таркиб топтириш учун маънавий - ахлоқий 
тарбиянинг инновацион технологиялари ва методларини ишлаб 
чиқишга ҳаракат қилиш керак ва бунда ёш авлодни халқнинг бой 
миллий-маданий тарихий анъаналарига, урф-одатлари ҳамда умум-
башарий қадриятларига асосланган самарали ташкилий-педагогик 
шакл ва воситаларни ишлаб чиқиб, улардан амалиётда кенг 
фойдаланишларга кучлироқ эътибор беришга тўғри келади.