Илмий информацияни излаш, жамлаш

1. Тезис. Тезис текстдаги асосий фикрни, ғояни қисқа ва лўнда баён этишдир. У илмий тадқиқотнинг мазмунини очиб беришга ёрдам беради.
2. Текстни рангли тизиқ орқали конспектлаштириш. Бунда безакли воситалардан фойдаланиш мумкин:
- энг муҳим сўзларнинг остига тизиш,
- муҳим сўзларни рангли ручка билан ажратиш,
- муҳим маълумотни рамка ичига олиш.
3. Конспектлаштиришда “Савол-жавоб” усули.
Бундай конспектлаштиришда тадқиқотчи конспект варағини ўртасига вертикал чизиқ тортиб, чап томонига текстда қўйилган муаммони ёки масалани ёзиб чиқади, ўнг томонига эса жавобларни ёзади. Баъзан жадвалга қўшимча графа ажратиб, “Менинг фикрим” деб тўлдириши ҳам мумкин.
4. Фрагмент ва схемалар асосида конспектлаштириш. Бунда таянч тушунчалар, сўз бирикмалари графика билан уйғунлашади. Бу эса рационал конспектлаштиришга имконият яратади.
5. Уйғунлашган конспект. Бу рационал конспектлаштиришнинг энг юқориси бўлиб, унда юқоридаги барча усуллар уйғунлашади. Бунда конспект олувчи тадқиқотчининг индивидуал тайёргарлик даражаси, билимдонлиги ўз ифодасини топади⁵.
Конспект тузишда ҳам илмий асар ва унинг муаллифига доир барча маълумотлар ёзиб борилади.

1 Қаранг: Рўзматзода Қодирқул. Илмий ижод фалсафаси ва методологияси. –Фарғона. 2015. Б- 105

2 Саидов У. Шарқ ва Ғарб: маданияти туташган манзиллар. Янги аср авлоди. –Т.: 2009. Б- 3

3 Хўжаев М. Шермуҳаммадбек қўрбоши. “Шарқ” нашриёт-матбаа акциядорлик компанияси бош таҳририяти. –Т.: 2008. Б- 95

4 Қаранг: Рўзматзода Қ. Илмий ижод фалсафаси ва методологияси. – Фарғона. 2015. Б- 108

5 Қаранг: Рўзматзода Қ. Илмий ижод фалсафаси ва методологияси. Фарғона. 2015. Б- 113