Ilm sahroda do’st, hayot yo’llarida tayanch, yolg’izlik

 
stavkalari qo’llanilsa, oshgan qiymat  quyidagi formula 
bilan hisoblanadi: 
 
Misol.
  3,5  yilga  20  mln.so’m  miqdorida  kredit  berildi.  Birinchi  yil  uchun  foiz 
stavkasi  150%,  qolgan  vaqtda  har  yarim  yilda  stavka  10%ga  oshadi.  Oshgan  summani 
aniqlang.    
S = 20 [ (1 + 1.5) + 0.5 (1.6 + 1.7 + 1.8 + 1.9 + 2.0) ] = 20 ∙ 7 = 140 mln.so’m   
Moliyaviy  hisoblashda  kunlar  sonini  aniqlash  muhim  ahamiyatga  ega.  Bu  masala 
foizlarga  bog’lik.  Ma’lumki,  foizlar  oddiy  va  murakkab  foizlardan  tashqari  sodda  va 
tijorat  foizlariga  ham  bo’linadi.  Sodda  foizlar  hisoblansa,    kunlar  soni  1  yil  uchun 
360kun, oy uchun  30 kun olinadi, tijorat foizlarda esa – yil 365, 366 kun xisoblanib, oy 
28, 29, 30, 31 kun (kalendar bo’yicha) oy. Yana bir qoida – pulni olish va qoplash kunlari 
bir kun deb olinadi. Ikki sana orasidagi aniq kunlar sonini jadvallardan olish mumkin (1-
ilova).  Banklar  uchun  ish  kuni  va  xisob-kitob  kunlar  hisoblashda  bu  masala  muhimdir. 
Kunlar  sonini  aniqlash  turli  mamlakatlarda  turlicha:  AQSh.,  Angliya,  Portugaliyada  yil  
365/366  kun,  oy  kalendar  bo’yicha  olinadi;  Frantsiya,  Belgiya,  Ispaniya,  Shvetsariyada 
yil  360 kun, oy  kalendar  bo’yicha;    Germaniya,  Daniya,  Shvetsiyada  yil  360kun, oy  30 
kunga teng deb qabul qilingan.  
Shunday qilib, xisob-kitoblar quyidagi 3 variantda bo’lishi mumkin.