―ilm-fan va ta‘limda innovatsion yondashuvlar, muammolar, taklif va yechimlar‖ mavzusidagi

 ―ILM-FAN VA TA‘LIMDA INNOVATSION YONDASHUVLAR, MUAMMOLAR, TAKLIF VA YECHIMLAR‖ MAVZUSIDAGI
4-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-ONLAYN KONFERENSIYASI
 
 
30 - SENTABR 2020 - YIL 
―UzACADEMIA‖ scientific-methodical journal
 
 
 
 
 
 
270 
www.academiascience.uz
turlari bir hil keltirilgan. Bizni qonunchiligimizga muofiq mikromoliyalashni amalga 
oshiruvchi tashkilotlar umumiy asnoda banklar, mikrokredit tashkilotlari, lombardlar 
va boshqa kredit tashkilotlari mikromoliyaviy xizmatlar ko‗rsatuvchi tashkilot 
ekanligini ko`rishimiz mumkin. Biroq Rossiya davlatida esa ular kategoriyaga 
bo`lingan yani mikromoliyalash tashkilotlari, mikromoliyalash kompaniyalari 
kabilardir. Rossiya davlati mikromoliyalash to`g`risidagi qonunni 5-moddasiga ko`ra 
mikrokreditlovchi kompaniyalar kapitalini 70mln qilib shakllantirishi kerak. Bizda 
esa bu ilgari Toshkent shahrida tashkil etilayotgan mikrokredit tashkilotlari uchun u 
20 ming yevro ekvivalentda, boshqa aholi punktlarida tashkil etilayotgan mikrokredit 
tashkilotlari uchun 10 ming yevro ekvivalentda belgilangan edi. Shu tariqa, Toshkent 
shahri uchun ustav fondining minimal miqdori 10,6 marotaba, boshqa aholi punktlari 
uchun 
– 
21,1 
marotaba 
oshdi. 
 Shuni taklif berardimki mikormoliyalash tashkilotlari xususan mikrokredit 
tashkilotlari mikromoliyaviy xizmatlar ko‗rsatish uchun mablag‗larning manbalarida 
yani mikromoliyalash to`g`risidagi qonunning 9-moddasiga ko`ra, mikrokredit 
tashkilotining litsenziya olish uchun qo`yiladigan talab kapitali 2,0 mlrd pul 
summasini biroz pasaytirish zarur. Faraz qiling bozorda 100ta sotuvchi bor ularni 
mablag`i har hil, dokonlari ham har hil siz ta`lab qo`yyabsiz endi kichkina do`konlari 
borlar savdo qilmaydi deb ho`sh nima bo`ladi mayda sotuvchi yoqolib yirik sotuvchi 
qoladi keyin ular monopoliya bo`lib narxini ko`taradi. Gap isbotini bilan degandek 
gapimizni mavzuga chuqurroq yondoshganda sezishimiz mumkin. Birinchidan, 
mikromoliyalash nima ekanligini ko'rib chiqaylik. Bu o'rtacha yoki past daromadga 
ega bo'lgan odamlarga qaratilgan faoliyat turi. Uning kontseptsiyasi Iqtisodiyot 
professori Muhammad Yunus (Bangladesh bankiri, 2006 yil Tinchlik bo'yicha Nobel 
mukofoti laureati) tomonidan ishlab chiqilgan. U bank xizmatlaridan foydalana 
olmaydigan 
odamlar 
uchun 
Grameen 
bankini 
yaratdi. 
O'zbekistonda mikro moliyaviy tashkilotlarning (MMT) umumiy portfeli 20 million 
AQSh dollaridan oshmas edi. Qirg‗izistonda bu mablag 175 millionni, Qozog‗istonda 
esa 475 millionni tashkil etar edi. Qirg‗izistonda bankdan tashqari MMTlar tashkil 
etilganda, aholining bank xizmatlaridan foydalanish imkoniga ega bo‗lmagan 
qatlamlariga ko‗proq e‘tibor qaratildi. Biz mikrokredit tashkilotlari bunday ishlarga 
ahamiyat bermaymiz. Shuningdek, kredit olish uchun garov ta'minoti talab etiladi, 
Qirg'izistonda berilgan kreditlarning deyarli 90 foizi garov bilan ta'minlanmaydi, 
ammo 
uchinchi 
shaxslar 
kafolati 
bilan 
ta'minlanadi. 
O'zbekistonda mikrokredit tashkilotlari xizmatlaridan 30 ming kishi foydalanadi. 
Asosan ular 7-8 million so'mlik mikrokreditlar oladi, umumiy portfeli esa 160 
milliardni tashkil etadi. Bozor endi shakllanmoqda, viloyatlarda filiallar etarli emas. 
Ulardan atigi 34 tasi mamlakat miqyosida bo'lib, shundan to'rttasi oxirgi ikki oy 

---