Ilm-fan rivojiga hissa qo'shgan kashfiyotchi olimlar va ixtirochilar hayoti

Abu Ali ibn Sino

• Ibn Sino Afshona qishlog‘ida 980 – yilning avgust oyida amaldor oilasida tug‘ilgan. Ismi Husayn, otasining ismi Abdullo, onasining ismi Sitora bonu bo’lgan.
• 986 – yilda ularning oilasi Buxoroga ko‘chdi. Shu yillardan boshlab Ibn Sino boshlang‘ich ma’lumot olishga va ilm-fanni o‘rganishga erishadi. 10 yoshidayoq “Qur’on”ni to’liq yod o‘qir edi. 10 – 13 yoshlaridan boshlang‘ich riyoziyot, mantiq, falsafa ilmlari bilan shug‘ullana boshladi. U qadimgi hind ilmiy asarlarini ham o‘rgandi, ularni har tomonlama o‘zlashtirishga harakat qildi. Falsafa, tibbiyot ilmini har tomonlama o‘rgana boshladi. Asta – sekin tabiblik bilan shug’ullana bordi. O‘zidan avval o‘tgan Sharq mutafakkirlarining asarlarini chuqur o‘rgandi. 16-17 yoshidayoq Ibn Sino mashhur tabib – hakim bo’lib tanildi. 1000 – yilda u Xorazmga bordi. Xorazm hokimi Ali ibn Ma’mun saroyidagi yirik olimlarni birlashtirgan o’z zamonasining akademiyasiga qabul qilindi. Keyinchalik Ibn Sino hokim Qobus ibn Vashmgir saroyiga mashhur tabib sifatida qabul qilinadi.

• 1019 – 1020 – yillarda Hamadonda vazir lavozimida xizmat qiladi. 1023 – yilda Isfaxonga ketadi. Butun umrini ilmiy asarlar yozishga bag’ishlaydi.
• 1037 – yil 18 – iyunda Isfaxon shahrida 57 yoshida vafot etadi. Ibn Sinoning barcha asarlari 280 dan oshadi. Shularning 40 dan ortig‘i tibbiyotga oid. 30 ga yaqini tabiiy fanlarga, 3 risolasi musiqaga, 185 risolasi esa falsafa, mantiq, ruhshunoslik, teologiya, ahloq–odob va ijtimoiy– siyosiy masalalarga bag‘ishlangan. Lekin, bizgacha faqat 160 ta asarigina yetib kelgan. Ibn Sinoning tibbiyotga oid asarlari eng buyuk ixtiro bo’lib qoldi. Bu asarlari bilan allomaning yillik tarixga yakun yasagan va uni yangi taraqqiyot pog‘onasiga ko‘targan. XVII asrga qadar Ovropa mamlakatlarida tibbiyotning asosiy qo‘llanmasi bo’lib xizmat qilgan 5 kitobdan iborat “Qonun” asari turadi.
• Ibn Sino kasalliklarning sabablarini aniqladi, xalq tabobatidan foydalanib, yangi- yangi dori - darmonlar kashf etdi.