Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

ҳужжат-
лариданазардатутилгантартибдаўтказилишимумкин.
Ташаббустарзидагиаудиторликтекширувинингпредмети,муддатларива
бошқа шартлари аудиторлик текширувинингбуюртмачиси билан аудиторлик
ташкилотлари ўртасида тузиладиган аудиторлик текширувини ўтказиш
тўғрисидагишартномадабелгилабқўйилади».
Ташаббустарзидаги (
ихтиёрий)аудиторлик текшируви одатда хўжалик
юритувчи субъектнинг қарорига кўра ўткази-
лади. Ташаббус тарзидаги
аудиторликтекширувиўтказишдахўжаликюритувчисубъектўзолдигаасосан
қуйидагиларнимақсадқилибқўйишимумкин:

бухгалтерия ҳисобини ташкил этишнинг амалдаги қонун-
чиликка
мувофиқлигинианиқлаш;

бутунбухгалтерияҳисобитизиминиёкиунингайримбўлимларинингаҳволини
назоратватаҳлилқилиш;

бухгалтерияҳисобибўйичаишюритишниташкилэтиш;

бухгалтерияҳисобиниташкилэтиш,юритиш ваҳисоботтузиш ишларининг
меъёрийтаъминланганлигинианиқлаш;

ҳисобни комьпютерлаштиришда қўлланиладиган восита ва услубларни
баҳолаш;

солиқ қонунчилигига риоя қилиниши ва солиққа тортишга доир ҳисоб-
китоблараҳволинитекширишваҳ.к.
Ташаббус тарзидаги аудиторлик текшируви ҳар хил сабабларга кўра
ўтказилишимумкин.Биринчидан,бозориқти-
содиётигаўтиш муносабатибилан
хусусийлаштирилганваакциядорликжамиятларигаайлантирилганкўплабсобиқ
дав-
латкорхоналари махсусидоравий давлатназораторганлари томонидан
текширилишибарҳам топди.Шунингдек,мулкчиликвамуносабатларнингянги
турлариҳисобобеъктларигаайланди.Иккинчидан,мулкэгалари,инвесторларва
акциядорларнинг корхона молия-
хўжалик фаолиятининг аҳволи тўғрисидаги
холис ахборотларни талаб қилишлари.Шунингдек,бухгалтер ходимларининг
беқарорлигияъниўзгариб(
алмашланиб)туриши,улармалакасинингпастлигива
бошқалар.Учинчидан,иқтисодиётнингэркинлаштирилишиваислоҳотларнингчу
-
қурлаштирилиши муносабати билан меъёрий ҳужжатларнингтез-
тезўзгариб
туриши ваянгиларинингқабул қилиниши ваҳ.к.Бундай муаммолар билан
тўқнашаётганкорхоналардамалакалиаудиторликхизматларигаэҳтиёжкучайиб,
уларнинг раҳбарлари мустақил аудиторлик ташкилотларига ёрдам сўраб
мурожаат қилмоқдалар.Юқорида таъкидланганидек,мажбурий аудиторлик
текшируви тўлиқ (
комплекс)ўтказилади.Ташаббустарзидаги яъни ихтиёрий
аудитэсатўлиқёкиқисманўтказилишимумкин.Шунингдек,ташаббустарзидаги

---

аудитдатекширувларчуқурлигиҳам ҳархилбўлишимумкин.Масалан:ҳисоб
маълумотларинидастлабкиҳужжатларданбошлабтўлаваёппасигатекшириш;
дастлабки ҳисоб маълумотларини ёки фақат ҳисоб регистрлари ва
ҳисоботлардагимаълумотларнитанлабтекшириш.
3.Назоратқилувчиёкиҳуқуқнимуҳофазақилувчиорганларташаббусигакўра
аудитўтказишхусусиятлари.
«Аудиторлик фаолияти тўғрисида»ги қонуннинг 15-
мод-
дасига мувофиқ
аудиторлик текшируви назорат қилувчи ёки ҳуқуқни муҳофаза қилиш
органларининг ташаббусига кўра аудиторлик ташкилоти томонидан,улар
ўртасида хўжалик юритувчи субъектларнинг молия-
хўжалик фаолиятини
аудиторлик текширувидан ўтказиш юзасидан тузилган шартномага асосан
ўтказилади(
3)
.
Шунингдек,аудиторлик текширувини ўтказиш бўйича ишларга ҳақ тўлаш
аудиторликтекширувинибелгилаганорганҳисобиданамалгаоширилади.
Ўзбекистон Республикаси процессуал қонунчилигига мувофиқ ҳуқуқни