Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

маблағлари бўйича махсус комиссияси ҳар ойда камида бир марта пул
маблағларикабиқимматлиқоғозларниҳаминвентаризация(
ашёвийрўйхат)
дан
ўтказишилозим.Бунданташқари,йилликбухгалтерликҳисоботинитузишдан
олдин,моддийжавобгаршахсларалмашиш ҳолларида,ўғрилик,умарибкетиш,
ўзлаштириш ёкисуйистеъмолқилиш ҳолларида,ёнғинёкитабиийофатдансўнг
инвентаризация(
ашёвийрўйхат)ўтказилишишарт.(
№19-
БҲМС1.5банди)
Агар қимматли қоғозлар корхонанинг ўзида сақланса, уларни
инвентаризациядан ўтказиш пул маблағларини инвентаризациядан ўтказиш
биланбирпайтдаамалгаоширилади.
Корхона кассасида сақланаётган қимматли қоғозларни инвентаризация
(
ашёвий рўйхат) қилиш уларни варақма-
варақ санаш йўли билан амалга
оширилади. Бунда ҳар бир қимматли қоғозларнинг номинал қиймати,
ҳақиқийлигиватўғрирасмийлаштирилганлигианиқланади.Текширувалоҳида
ҳарбирэмитентбўйичадалолатномадасерияси,рақамиваумумийсуммаси
кўрсатилган ҳолда ўтказилади.Ҳар бир қимматли қоғознинг реквизитлари
бухгалтерияда юритиладиган рўйхатлар, реестрлар ёки дафтарларнинг
маълумотларибилансолиштирилади.
Қимматли қоғозлар махсус ташкилотларда сақланганида (
банкларда,
депозитарияларда,махсус жойларда)инвентаризация корхонанинг тегишли
бухгалтерияҳисоби счётларидаги қолдиқларкўчирмаси маълумотлари билан
солиштиришорқалиамалгаоширилади.
Масалан,депозитарийда сақлаш учун топширилган қимматли қоғозлар
инвентаризацияси 0610-
«Қимматли қоғозлар»ва5810-«Қимматли қоғозлар»
счётларидаги қолдиқ суммалари депозитарийлар маълумотлари билан
таққослаш орқали амалга оширилади. Депозитарийлар маълумотлари
инвентаризация ўтказилаётган пайтда депозитарийга юборилган сўров
натижасидаолинишимумкин.(
№19-
БҲМС3.35банд)
Корхонага тегишли қимматли қоғозларни инвентаризация қилишда улар
сотиболиш қийматинингхаққонийлигинибаҳолашгамахсусэътиборберилиши
лозим.Бунингучунакциядорликжамиятларинингчопэтиладиганбухгалтерлик
ҳисоботларини олиш, шунингдек, бошқа қизиқтирган ҳисоб ва ҳисобот
маълумотларибилантанишишҳуқуқигаэгаэканлигигаэътиборберишзарур.
Инвентаризациярўйхатидақимматлиқоғозэмитенти,номи,серияси,номери,
номинал ва ҳақиқий қиймати,қайтариш муддатлари ва умумий суммаси
кўрсатилади.

---

Бухгалтерия ҳисоби ва ҳисоботи маълумотларининг ишончлилигини
тасдиқлаш учун аудитор молиявий қўйилмаларни инвентаризациядан
ўтказишнингтўғрилигиниҳамтекширади.
Текширувчоғидақуйидагилараниқланади:
«Бухгалтерияҳисобитўғрисида»гиЎзбекистонРеспубликасиқонунининг11-
моддаситалабларигариояқилинаётганлиги;
корхонанинг ҳисоб юритиш сиёсати тўғрисидаги буйруғида молиявий
қўйилмаларниинвентаризацияданўтказишнингмуддатларибелгиланганлигива
бумуддатларгариояқилинаётганлигини;
инвентаризация ҳужжатларининг тўғри расмийлаштирилиши (
корхонада
инвентаризациярўйхатларинингунификацияланганшакллариданфойдаланиш,
қимматли қоғозлар корхона кассасида сақланилганида уларнингҳақиқатда
мавжудлиги тўғрисидаги маълумотларни рўйхатга киритишнинганиқлиги ва
тўғрилигитаъминланганлигиваҳоказо)
.
Қимматли қоғозлар аудитининг кейинги босқичида ҳақиқатда мавжуд
қимматлиқоғозларбухгалтерликҳисобимаълумотларибилансолиштирилади.
Бунда аудитор қимматли қоғозларнинг ошиқ чиққанларини ҳам, кам
чиққанлариниҳам ўзинингишчиҳужжатларидааксэттиришивабуларҳақида