Ikki yarim sharlar haqida ertak

Keyinchalik, miyaning tuzilishi va jarayonlari bo'yicha mavjud eksperimental va klinik tadqiqotlarni tanlashni ko'rib chiqing.
Ko'pgina aqliy funktsiyalar miyaning ma'lum sohalarida yoki yulduz turkumlarida, masalan, vosita sohalarida va sensorli terminallarda lokalizatsiya qilingan ko'rinadi. Biroq, ushbu funktsiyalarning mintaqaviy kontsentratsiyasidan tashqari, keyingi qayta ishlash turli joylarda sodir bo'ladi.
Ko'pgina yuqori darajadagi aqliy funktsiyalar (fikrlash, o'rganish va xotira va boshqalar) miya yarim korteksining bir nechta turli sohalarini o'z ichiga oladi. Ushbu sinf ma'lumotlarini neyron bilan qayta ishlash ortiqcha bo'ladi, chunki u butun miya bo'ylab tarqaladi va ko'p joylarda parallel ravishda qayta ishlanadi.
Miyaning shikastlanishi har doim ham bilimning pasayishiga olib kelmaydi. Bu bir necha omillarga bog'liq bo'lishi mumkin. Birinchidan, zarar miyaning ishlash bilan bevosita bog'liq bo'lgan qismlari yoki ortiqcha funktsiyalarni bajaradigan miya joylari bilan bog'liq bo'lishi mumkin. Bundan tashqari, idrok ta'sir qilmasligi mumkin, chunki buzilmagan bog'lanishlar dastlabki vazifani o'z zimmasiga olishi mumkin yoki buzilmagan bog'lanishlar asosiy vazifani bajarishga imkon beradigan tarzda tashkil etilishi mumkin.

Ikki yarim sharlar haqida ertak
Yuqorida aytib o'tganimizdek, agar siz biron bir odamdan bosh suyagini olib tashlasangiz, siz ikkita alohida qismga ega bo'lgan miyani ko'rasiz. Har bir musht kattaligidagi qism miya yarim korteksining o'ng va chap yarim sharlari sifatida tanilgan. Garchi ular bir xil bo'lib ko'rinsa ham, korteksning ikki qismi funktsiyalari jihatidan juda farq qiladi. Bu farq odamlarda asrlar davomida ma'lum bo'lib, ko'pchilik sutemizuvchilarda va ko'plab umurtqali hayvonlarda ham kuzatilgan.
M iya haqida eng qadimgi yozma ma'lumot miloddan avvalgi XVII asrda yozilgan Misr ierogliflarida uchraydi. Bu erda miyaning ieroglif belgisi ko'rsatilgan.
Taniqli Misrshunos Jeyms Breastedning so'zlariga ko'ra , qadimgi yozuvlarda sakkiz marta paydo bo'lgan. Nyu-York Tibbiyot Akademiyasining Nodir kitoblar xonasida topilgan Edvin Smit jarrohlik papirusi deb nomlanuvchi bir manbada muallif boshidan jarohatlangan ikki bemorning alomatlari, tashxislari va prognozlarini tasvirlab beradi. Qadimgi misrliklar miyaning bir tomonining shikastlanishi tananing qarama-qarshi tomoniga zarar etkazishini bilishgan.
Qarama -qarshilikning maqsadi hali ham to'liq tushunilmagan, ammo bu ikki yarim sharning butunlay boshqa funktsiyalarni bajarishi nazariyasiga hissa qo'shdi. Ko'pgina ilmiy ishlar mavjud (qarang Kandel va boshqalar al ., 1991; Kupferman , 1981 yil; Sperry , 1982) va mashhur (Qarang: Ornstein , 1972) yarim sharlarning funktsiyalari haqidagi g'oyalar. (Hatto odamlarni "o'ng miya" va "chap miya" mutafakkirlariga bo'lish taklif etiladi.)
klinik dalillari birinchi marta qadimgi misrliklar tomonidan qayd etilgan, ammo qarama -qarshi funktsiyaning ilmiy tasdig'i o'tgan asrda paydo bo'lgan, neyroxirurglar chap yarim sharda o'smalar va eksizyonlar o'ng yarim sharda o'xshash patologiyaga qaraganda turli xil ta'sirlarni keltirib chiqarganini payqashgan. Chap yarim sharning shikastlanishi nutqning buzilishiga olib keldi, o'ng yarim sharning shikastlangan bemorlar esa kiyinishda qiyinchiliklarga duch kelishdi. Yarimfera ixtisoslashuvining keyingi ko'rsatkichlari 1950-yillarda, og'ir epilepsiya bilan og'rigan bemorlarni davolovchi shifokorlar korpus kallosumni, ikki yarim sharni bog'laydigan va ularga ma'lumotni oldinga va orqaga uzatish imkonini beruvchi katta nerv to'plamini kesib tashlaganlarida paydo bo'ldi (qarang: Bogen & Vogel , 1962). Ushbu biriktiruvchi to'qimalarning yorilishi ikkita asosiy miya tuzilmalari o'rtasidagi aloqani sezilarli darajada kamaytirdi. Jarrohlar bir yarim sharda paydo bo'ladigan epileptik tutqanoqning ta'sirini boshqa yarim sharga tarqalishini cheklashga umid qilishdi. Ko'rinishidan, u ishlagan, ammo bugungi kunda bunday radikal operatsiyalar odatda amalga oshirilmaydi.