|
Jamiyatga munosabat.
Ijtimoiy ko'm akka muhtoj boMgan
bolalar avvalo jam iyatning a ’zolaridir. Ularga shunday m unosabatda
boMish, jamiyat ularni unutmaganini va alohida e ’tibor berayot-
ganini bildirib qo'yish,
uni ta ’kidlash o ‘rtadagi muloqotni
sam im iylashtirishi kuzatilgan. Shuning uchun ular bilan m uloqotda
shunday vaziyat boMishi kerakki, suhbatdaoshlarda ulardan boshqa
m uhim ish yo‘qIigini bildirish muhimdir. M abodo, murakkab
m asalalam i ko‘rib chiqishga asta-sekin kirishish tam oyiliga erishib
boMmasa, muzokaralar ikkinchi darajali masalalarda o ‘ralashib
qolishi, asosiy m avzular bo‘yicha esa tom onlar umumiy kelishuvga
erisha olmasliklari mumkin. Bunday holatda erishilgan bitimlarni
qayd etish va ular asosida m uhokama qilinishi lozim boMgan
navbatdagi m asalalam i belgilash lozim. M uzokaralar muvaffaqiyatli
yoki m uvaffaqiyatsiz oMganidan qat’iy nazar, ularning natijalarini
batafsil tahlil qilish zarur.
M uzokaralarning muvaffaqiyati ko‘p jihatdan nutq ifodasiga
bogMiq boMib, muqobil holatda u rasmiy-xizmat nutqining uslubi va
tilidan foydalanishga, psixolingvistika, sotsiolingvistika, shuning
dek, m uloqot psixologiyasi fanlarining m a’lumotlariga asoslangan
boMadi.
239
IX bob.
IJ T IM O IY IS H X O D IM IN IN G Q O B IL IY A T VA
M A L A K A L A R IN I R IV O JL A N T IR IS H M A S A L A L A R I
R eja:
9.1
Ijtim oiy ish xodim ining kasbiy salohiyati va uni
rivojlantirish.
9.2
Ijtim oiy
ish
sohasida
sam arali
sh ax slararo
m u n o sab atlarn i ta ’m inlash asoslari.
9.3
Ijtim o iy
ish
xodim ining
sa m arali
m uloqotini
ta ’m inlovchi sifatlar.
9.4
B o lalar bilan ishlaydigan ijtim oiy ish xodim ining
sifatlari.
Ijtimoiy ish xodim ining qobiliyat va malakalarini rivojlantirish.
Ijtim oiy ishdagi kasbiy salohiyat egalikning o‘n ta asosiy
sohalari:
1. M uloqot m alak alari
- m ijozlar, bolalar, ham kasb va boshqa m utaxassislar bilan
shaxslararo m uloqotga kirishish malakalari;
- verbal va noverbal muloqot.
2.
B aholash v a rejalash tirish m alak alari
- to‘liq baholash uchun m a’lum otlami to ‘plash va tahlil etish;
- m ijoz vaziyatini baholash asosida aniq reja va kelishuvlarni
ishlab chiqish;
- erishilgan natijalam i doim iy tarzda baholash va tahlil etib
borish.
3.
A ralashuv m alak alari
- m ijoz bilan to ‘g ‘ridan to ‘g ‘ri ishlash;
- ham kasb va boshqa m utaxassislar bilan ham korlik qilish;
-z a ru riy a tg a qarab tahlil qilish va rejani o'zgartirish.
4.
Ishchi yozuv q ay d larin i olib borish m alakalari
- ish bo‘yicha yozuvlam i qayd etib borish;
- hisobot va xatlam i yoza bilish.
240
5. O 'z tashkiloti m anfaatlarini tu sh u n a bilish va taqdim eta
olish m alakalari
- tashkilot siyosati, ish tartibi, maqsad va vazifalarini bilish va
tushunish;
- tashkilot vazifasini taqdim etishni bila olish.
6. H am kasb va boshqa m utaxassislar bilan ishlay olish
qobiliyati
- samarali ishchi m unosabatlam i qoMlab-quvvatlash va rivoj
lantirish;
- g ‘oya va maMumotlami birga baham ko‘ra bilish qobiliyati.
7. 0 ‘zini boshqarish m alakalari
- o ‘z ishi va vaqtini tashkiilashtira olish;
- o ‘zining ojiz va kuchli tomonlarini bilish.
8. R a h b a r kuzatuvi ostida ishlay olish qobiliyati
- am aliy jihatlari (masalan, tayyorlov, aniqlilik);
- o'qishga tayyorlilik.
9. K asbiy q a d riy a t v a m unosabatlar
- ijtimoiy ish etikasini bilish va tushunish;
- doimiy ravishda o ‘z bilimlari saviyasini oshirishga intilish.
10. Egallangan nazariy bilim larni am aliyotda qoMlay bilish
qobiliyati
- ijtimoiy ish nazariyasini bilish va tushunish;
- am aliy faoliyat uchun m os nazariyani tanlay bilish va uni
qoMlay olish qobiliyati.
Ijtim oiy xodimning sam arali m uloqotini ta ’minlovchi sifatlar:
B a’zi bir insoniy sifatlar samarali shaxslararo munosabatlarni
qurishning zarur shartlaridan hisoblanadi. Jumladan, ijtimoiy ishda
ham. Z arur boMgan sifatlam ing asosiy guruhini quyidagilar tashkii
etadi:
- m unosabatlardagi iliqlik;
- ochiqlilik;
- em patiya;
- o‘zga kishilarga nisbatan ijobiy m unosabat.
Bu shaxsiy sifatlar «malaka» boMib hisoblanmaydi, lekin mala-
kalardan o ‘rinli va diqqat ham da e ’tibor bilan unumli foydalanishni
ta ’minlaydi. Ular kishilar orasidagi barcha munosabatlar zaminida
mavjud boMib, o ‘z samaradorligiga ega boMadi. Shaxslararo
241
m unosabat m alakalariga o'rgatish ishini shu tushuncha bilan bog‘liq
boMgan va shaxsiy sifatlar tushunchasini m uhokama qilmay turib
boshlab boMmaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
