Ijtimoiy va tadbiqiy psixologiya

Ularning barchasini qamrab oladigan ishonchli metodikani topish masalasi tadqiqotchi oldiga juda jiddiy muammolarni qo‘yadi. Shuning uchun xam xar bir katta guruxga taalluqli bo‘lgan asosiy, yetakchi sifatni topish ana shu asosda uning psixologiyasini o‘rganish xozircha ijtimoiy psixologiyadagi asosiy metodologik yo‘llanma bo‘lib kelmoqda qolaversa, katta guruxlar jamiyatning tarixiy taraqqiyoti mobaynida shakllangan guruxlar bo‘lgani uchun xam har qanday guruxni o‘rganishdan oldin, xox bu sinflar bo‘lsin, xox xalqlar psixologiyasi bulsin, uning xayot tarzi, unga xos bo‘lgan odatlar, udumlar, an’analar o‘rganiladi.

• Ijtimoiy-psixologik ma’noda, xayot tarzini o‘rganish deganda, u yoki bu guruxga taalluqli bo‘lgan kishilar o‘rtasida amalga oshiriladigan muloqot tiplari, o‘zaro munosabatlarda ustun bo‘lgan psixologik omillar, qiziqishlar, extiyojlar va boshqalar nazarda tutiladi. Ana shularning umumiyligi tufayli xar bir shaxsda, ya’ni u yoki bu katta guruxga mansub bo‘lgan shaxsda tipik xislatlar shakllanadi. Masalan, 2000-yillar yoshlariga xos bo‘lgan tipik sifatlar ana shu yoshlar o‘rtasida keng tarqalgan urf-odatlar, moda, so‘zlashish xususiyatlari, qadriyatlar, qiziqishlar va xokazolar tufayli shakllanadi.

• Shuning uchun xam 20 yoshli kishining psixologiyasini to‘liq ravishda o‘rganish uchun undagi bilish jarayonlarining o‘ziga xosligi, shaxsi, xarakteri va boshka individual psixologik xususiyatlaridan tashqari, yana unga o‘xshash yoshlarda ustun bo‘lgan psixologik xislatlarning qanchalik namoyon bo‘lishini, u mansub bo‘lgan va asosan vaqtini o‘tkazadigan guruxlar psixologiyasini, milliy sifatlarini xam nazarda tutish va ularni o‘rganish zarur. Bu degani, xar bir shaxs ongida uning yakka, aloxida orttirgan shaxsiy tajribasiga aloqador psixologik tizimlardan tashqari, uning qaysi millat, elat sinfga mansubligiga aloqador psixologik xususiyatlar xam mavjuddir va uni ilmiy tadqiqotchi inkor etmasligi kerak.