Ijtimoiy soha, iqtisod va huquq

B

orliqning shakllari

 

notirik tabiat, tirik 

tabiat, ijtimoiy borliq va inson borlig‘i kabilardir

. 

So‘nggi yillarda virtual borliq shakli haqida fikr 

yuritilmoqda.   

Borliqning  bu  umumiy  shakllari  o‘ziga  xos  xususiyatga,  o‘zining  betakror  mohiyatiga  egadir. 

Borliqning turli shakllarini jonsiz tabiatdan boshlab mufassalroq ko‘rib chiqamiz, zero u hozirgi zamon 

fani nuqtai nazaridan jonli va ijtimoiy tabiatning negizi hisoblanadi. 

Tabiat borlig‘i birlamchi (ya’ni 

inson va uning faoliyatidan qat’i nazar

 

mavjud bo‘lgan narsalar va jarayonlar borlig‘i) va ikkilamchi 

(yoki  odamlar  tomonidan  yaratilgan  narsalar  va  jarayonlar  borlig‘i)  tabiat  borlig‘iga  bo‘linadi

. 

Birlamchi  tabiat  notirik  tabiat  narsalari  va  jarayonlarining  borlig‘i  –  butun  tabiiy  va  sun’iy  dunyo, 

shuningdek,  tabiatning  barcha  holatlari  va  hodisalari  (yulduzlar,  sayyoralar,  er,  suv,  havo,  binolar, 

mashinalar, aks sado, kamalak, ko‘zgudagi aks va sh.k.)dir. Birlamchi tabiat borlig‘i ikki darajani o‘z 

ichiga oladi. Birlamchi daraja jonli ruhsiz jismlardan, ya’ni ko‘payish qobiliyatiga ega bo‘lgan, atrof-

muhit  bilan  moddalar  va  energiya  almashinuvini  amalga  oshiradigan,  lekin  ongga  ega  bo‘lmagan 

barcha narsalar, ya’ni sayyoramiz hayvonot vao‘simliklar dunyosini o‘z ichiga olgan butun biosferadan 

---