Ijtimoiy soha, iqtisod va huquq



Download 7,04 Mb.
Pdf ko'rish
bet86/596
Sana01.01.2022
Hajmi7,04 Mb.
#299388
1   ...   82   83   84   85   86   87   88   89   ...   596
Bog'liq
904c905561308df8123e757d91daf0b330868b1d

Noklassik  borliq. 

Noklassik  falsafa  dunyoning  aqlga  muvofiqligi,  shu  ning  dek,  inson  ongining 

mustaqilligiga  shubha  bildirdi.  Pozitivistlar,  umuman,  ontologiyani  yaratishdan  bosh  tortdilar. 

Irratsionalizm,  marksizm  va  ekzistensializmda  ontologik  konsepsiyalar  hayot,  jamiyat  va  inson 

tushunchalari  rivojlantirildi,  ular  borliqning  noyob  usullari  sifatida  tavsiflandi.  Quyida,  noklassik 

falsafada, borliqqa munosabatni tahlil qilamiz.  



Borliq  va  hayot:  borliqning  irratsionalistik  konsepsiyasi. 

Falsafiy  irratsionalizm  asoschisi 

A.Shopengauer  olamning  aqlga  muvofiqligi  haqidagi  tezisga  shubha  ko‘zi  bilan  qaraydi.  Uning 

fikricha, borliqning o‘zi emas, balki bizning u haqdagi tasavvurimiz aqlga muvofiqdir, zero, tasavvur 

– bu inson aqlining  mahsulidir. Ammo tasavvur  – bu hodisa, mohiyat darajasida esa dunyoni aqliy 

idrok etish mumkin emas. Shopengauer o‘zining «Dunyo intilish va tasavvur sifatida» deb nomlangan 

bosh falsafiy asarida dunyoning borlig‘ini ikki tarkibiy qismga – «yashashga intilish sifatidagi dunyo» 

va «inson tasavvuri sifatidagi dunyo»ga ajratadi. Uning fikricha, yashashga intilish haqiqiy borliqdir. 

Yashashga intilish ko‘r-ko‘rona va nooqilonadir, zero, uning asosiy niyati – o‘zo‘zini asrashdir. O‘z-

o‘zini  asrash  instinkti  –  butun  tiriklikning  tabiiy  xossasidir.  Ammo  Shopengauer  romantiklarga 

ergashib, yashashga intilish dunyoning barcha narsalariga va umuman, dunyoning o‘ziga xosdir, deb 

hisoblaydi. Dunyo haqidagi bunday mifopoetik tasavvur hayotda yana ta’riflar va tushunchalar tilida 

ifodalab bo‘lmaydigan o‘ziga xos tabiiy  stixiyani  ko‘rish  imkoniyatini  beradi.Fan dunyoni umumiy 

qonunlar  va  nazariyalar  yordamida  anglab  etishga  harakat  qiladi.  Ammo  hayot  har  doim  betakror 

bo‘lib, uni ta’riflar yordamida ifodalash mumkin emas, faqat hayot faoliyati mahsullaridagi moddiy 

ifodalarnigina o‘rganish mumkin. Bu, eng avvalo, ijodga tegishli, kreativ faoliyatning barcha turlaridan 

intilishga eng yaqini esa musiqadir (intilishning birinchi moddiy ifodasi). So‘zlar va obrazlar hayotga 

intilishning izlarini ma’lum darajada ko‘zdan yashiradi. Shopengauerning izdoshi F.Nitsshe hayotga 





Download 7,04 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   82   83   84   85   86   87   88   89   ...   596




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish