Ijtimoiy soha, iqtisod va huquq

Hissiy, empirik va nazariy bilish birligi. 

Ko‘p sonli ma’lumotlar sezgi a’zolari orqali va oqilona 

bilish nafaqat bir-biri bilan bog‘liq, balki bir-birini taqozo etishidan dalolat beradi. Inson ruhiyati 

bir-birini  belgilashning  ko‘p  sonli  zanjirlariga  ega  bo‘lgan  murakkab  tizimidir.  SHu  sababli, 

sezgining  mazmuni  nafaqat tashqi ta’sirlantiruvchi kuch, balki tafakkur, xotira,xayolning holati 

bilan ham belgilanadi. Sezish va tafakkur mumkin bo‘lgan narsalar o‘zaro mushtarakdir.  

Bilishning empirik va nazariy darajalarini farqlash mezonlari. 

 

Nazariy va empirik narsalar va hodisalar muammosi xususida juda ko‘p metodologik adabiyotlar 

mavjud. Bilishning bu darajalarida XX asrning 30-yillarida pozitivizm ta’limotida fan tilini tahlil 

qilish  natijasida  empirik  va  nazariy  atamalar  ma’nosidagi  farqlar  aniqlangan.  Bu  farq  tadqiqot 

vositalariga  ham  taalluqli.  Biroq,  bundan  tashqari,  tadqiqot  predmetining  xususiyati  va  uni 

o‘rganish metodlarining har xilligini e’tiborga olib, ilmiy bilishning ikki darajasini ham farqlash 

mumkin. Bu  farqlarni  mufassalroq ko‘rib chiqamiz. Nazariy  va empirik tadqiqot vositalarining 

o‘ziga xos xususiyatlari quyidagilarda namoyon bo‘ladi.  

4. 

Haqiqat 

– bilish nazariyasining bosh kategoriyasi. U borliqning bilishdagi ideal ifodasi, chunki 

haqiqat  ongdan,  bilayotgan  sub’ektdan  tashqarida  va  undan  qat’i  nazar  mavjuddir.  Haqiqat  – 

bilimlarning ob’ektiv borliqqa  muvofiq bo‘lgan mazmuni. U bilish  jarayoni, bilish  in’ikosining 

natijasidir.  Haqiqat  ilmiy  nazariyada  mujassamlashgan  anglab  etilgan  tasdiqlovchi  mulohazalar 

ko‘rinishida  o‘z  ifodasini  topadi.  Har  qanday  ilmiy  nazariya  rivojlantirilishi,  ba’zan  boshqa, 

yanada  haqiqiyroq  nazariya  bilan  almashtirilishi  lozim.  SHu  ma’noda  haqiqat  –  bilish 

rivojlanishining yakuni va omilidir.