Ijtimoiy soha, iqtisod va huquq

15-MAVZU. AXLOQIY MADANIYAT VA QADRIYATLAR 

 

 

 

226 

 

 

 

siyosiy,  mafkuraviy,  ijtimoiy,  iqtisodiy,  ma’naviy  va  estetik  manfaatlar  yo‘nalishidagi  goh 

oshkora, goh  xufiyona kurashlarning keng miqyosdagi xatarli jihatlaridan, jumladan, «ommaviy 

madaniyat»ning emiruvchi ta’siridan muhofaza qilishni ham o‘z ichiga oladi. 

 

Xulosa  sifatida  shuni  aytish  mumkinki,  ayrim  siyosiy  kuchlar  o‘z  maqsadlarini  millatlar 

manfaatiga yot bo‘lgan mafkurali tahdidlar orqali amalga oshirishga qaratishgan. Aslida ularning 

bu xarakatini buzuqlik, zo‘ravonlik g‘oyalari boylik orttirish, xalqlarning necha ming yillik an’ana 

va qadriyatlarini qo‘porish, yo‘q qilishga urinish deb baholash lozim.        

 

Kelajak egalarini xalqimiz ma’naviyatiga yot “ommaviy madaniyat”ning salbiy ta’siridan himoya 

qilish bugungi kunning eng dolzarb vazifasi bo‘lib qolmoqda. Buning uchun avvalo ularni milliy 

tiklanish  g‘oyasi,  milliy  madaniyat  va  qadriyatlarni  e’zozlash  ruhida  tarbiyalash,  yoshlarni 

axborot-resurs  markazlariga,  madaniy-tarixiy  yodgorlik  maskanlariga,  teatr  va  ko‘rgazmalarga 

jalb etish, barkamol avlodni bilimli, sog‘lom va yuksak ma’naviy-axloqiy fazilatga ega insonlar 

qilib  tarbiyalash,  ular  ongi  va  qalbida  mafkuraviy  immunitetni  shakllantirishda  barcha  birday 

mas’uliyatni his etmog‘i lozim. 

 

Binobarin,  o‘sib  kelayotgan  avlodni  shunday  tarbiyalashimiz  kerakki,  ular  axborot  makoniga 

kirganda,  faqat o‘zi  uchun  zarur  va  foydali  narsani  olsin,  internetdan  foydalanish  madaniyatini 

o‘rgansin.  Bu  masalada  internet  tizimi  orqali  mentalitetimizga  mutlaqo  yot  mafkura  va 

dunyoqarashni  yoshlarimiz  qalbi  va  ongiga  singdirishga  urinayotganlar  borligi,  ayniqsa,  xatarli 

ekanligidan barchamizni ogoh bo‘lishimiz zarur.  Zero, biz bu masalada hamisha ogoh va hushyor 

turmasak, mafkuraviy xurujlar, avvalo, yoshlarning ongini zaharlashi, “ommaviy madaniyat” deb 

atalayotgan illat xalqimizning ma’naviy boyligi bo‘lgan odob-axloq, ibo, ornomus, iroda, sharm-

hayo,  iffat-andisha  kabi  fazilatlarimizni  nursizlantirib,  ko‘p  mingyillik  milliy  qadriyatlarimizga 

putur etkazishimiz mumkin. 

 

Ko‘p  narsa  internetning  boy  axborot  resurslaridan  kim  va  qanday  maqsadlarda  foydalanishiga 

bog‘liq.  Shu  o‘rinda  har  qanday  axborot  xurujlari,  “ommaviy  madaniyat”  xavfidan 

himoyalanmagan  saytlar,  ijtimoiy  tarmoqlarning  salbiy  ta’siridan  butun  millat,  ayniqsa,  o‘sib 

kelayotgan yosh avlodni himoya qilish har bir ongli insonning muqaddas burchi ekanini ta’kidlash 

lozim. 

 

O‘zbekiston erishayotgan, dunyo tan olayotgan ulkan  yutuqlarning  negizida turgan asosiy omil 

insondir. Buyuk ma’rifatparvar Abdulla Avloniyning “Tarbiya biz uchun yo hayot yo mamot, yo 

najot  –  yo  halokat,  yo  saodat  –  yo  falokat  masalasidir”,  degan  so‘zlari  bir  asr  avval  millatimiz 

uchun  qanchalik  muhim  va  dolzarblik  kasb  etgan  bo‘lsa,  hozirgi  kunda  ham  o‘z  ahamiyatini 

yo‘qotgani yo‘q. 

 

Bir qarashda arzimas bo‘lib tuyuladigan kichkina xabar ham globallashuv shiddatidan kuch olib, 

ko‘zga ko‘rinmaydigan, lekin o‘rnini hech narsa bilan qoplab bo‘lmaydigan darajada ulkan ziyon 

etkazishi  mumkin.  Bu tahdidlarga  qarshi  har  tomonlama  chuqur  o‘ylangan,  ilmiy  asosda  puxta 

tashkil etilgan, uzluksiz olib boriladigan ma’naviy tarbiya bilan javob berish talab etiladi. Davr 

shiddatiga  hamohang  qadam  tashlayotgan  yoshlarimiz  milliy  ma’naviyatimiz  asosida  tarbiya 

topsa,  odob-axloq  tushunchalarini  rad  etadigan,  biz  uchun  mutlaqo  begona  g‘oyalar  ularga  o‘z 

ta’sirini o‘tkaza olmaydi.