Ijtimoiy soha, iqtisod va huquq

d) Mazmun va shakl.

  

Mazmun va shakl ham kishilarning borliqni bilishida katta rol o‘ynaydi.  

Xo‘sh, mazmun va shakl nima?  

Mazmun

  —  narsa  yoki  hodisani  aynan  shu  narsa  yoki  hodisa  sifatida  ifodalovchi 

jarayonlar, muhim elementlar va o‘zgarishlarning majmuidan iborat.   

SHakl

 — mazmunning mavjudlik usulini, uning strukturasini, ya’ni tuzilishini ifodalovchi, 

narsa va hodisalarning ichki va tashqi tomonlarining birligidan iborat. Mazmunni tashkil etuvchi 

xususiyatlar,  ziddiyatlar,  elementlar  shaklsiz  ifodalanmaganidek,  ularning  mavjudlik  usuli, 

strukturasi, tuzilishi ham mazmunsiz namoyon bo‘la olmaydi. Demak, mazmun va shakl muayyan 

bir narsa yoki hodisaning bir-biri bilan dialektik aloqador bo‘lgan ikki tomonidir.Ob’ektiv olamda 

narsa va hodisaga oid bo‘lmagan sof mazmun ham, sof shakl ham yo‘q. Aksincha, faqat muayyan 

mazmun  va  shakl  birligiga  ega  bo‘lgan  narsalar  va  hodisalargina  mavjuddir.  Bunda  hamisha 

muayyan mazmun muayyan shaklda ifodalanib, muayyan shakl muayyan mazmunga ega bo‘ladi. 

Borliqdagi har bir narsa va hodisa o‘z mazmun va shakl birligi tufayligina mavjud bo‘lsa-da, ular 

shu birlikni vujudga keltirishda turlicha rol o‘ynaydi. SHakl esa, aksincha, mazmunni ifodalaydi. 

Qisqa qilib aytganda, mazmun shaklni belgilaydi.